Polemika wokół nowych technik genomowych. Plantatorzy buraka cukrowego są za

- Innowacyjna hodowla buraków cukrowych zawsze była skutecznym narzędziem dla naszej branży. Nowe techniki genomowe (NGT) pozwolą na więcej takiego rozwoju w czasie, gdy wyzwania rosną w szybkim tempie - ocenia Krzysztof Nykiel, prezes Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego i wiceprezes Europejskiego Związku Producentów Buraka, a także przewodniczący Komisji Technicznej i Kontroli Odbioru Surowca CIBE.

Polscy plantatorzy buraka cukrowego włączają się do dyskusji nad zmianami w przepisach, które zostały rozpoczęte przez Parlament Europejski. Bodźcem była opinia Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności, zgodnie z którą rośliny uzyskane w drodze NGT nie stwarzają nowych zagrożeń i mogą powodować mniej niezamierzonych skutków w porównaniu z hodowlą konwencjonalną. Parlament rozpoczął negocjacje z państwami członkowskimi w sprawie ostatecznej wersji rozporządzenia, zgodnie z którym procedura uznawania roślin NGT za równoważne roślinom konwencjonalnym ma być prostsza. Teraz obejmują je przepisy dotyczące roślin GMO.

Różnice wyjaśnia dr Mariette Andersson ze Szwedzkiego Uniwersytetu Nauk Rolniczych:

- Metoda NGT odróżnia się od tradycyjnych technik GMO, bo nie zmienia obcego DNA, ściśle współgrając z naturą. Nasze badania nad NGT oferują innowacyjne rozwiązania poprzez tworzenie roślin z precyzyjnymi modyfikacjami genetycznymi, takimi jak ziemniaki odporne na brązowienie, poprzez proces podobny do naturalnych mutacji.
Niższe koszty produkcji i wysoka jakość

- NGT pomogą przynieść szeroki zakres korzyści, szczególnie w uprawie buraków cukrowych, w tym zwiększoną odporność na szkodniki i choroby, zmniejszenie nakładów środków chemicznych oraz poprawę wydajności i konkurencyjności. Zmiany te są zgodne z celami naszego sektora buraków/cukru dotyczącymi bardziej zrównoważonego systemu rolno-spożywczego – wyjaśnia Krzysztof Nykiel.

- Wprowadzenie NGT to innowacja w procesie hodowli, która przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa żywnościowego (w ujęciu ilościowym), ale także bezpieczeństwa żywności (pod względem jakościowym). Ponadto rolnicy mają nadzieję, że dzięki wdrożeniu NGT uda się obniżyć koszty produkcji przy zachowaniu odpowiedniej produktywności i jakości produktów rolnych – uważa Marcin Gryn, wiceprezes Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych.

Jest więcej głosów przychylnych NGT.
- Parlament Europejski wysłuchał nauki i potrzeb rolników. To przełom – powiedział Marcel Jehaes, prezydent CIBE. - Przyjmując przepisy dotyczące NGT, Parlament końcu daje rolnikom, hodowcom i głównym przetwórcom żywności pozytywne sygnały. Posłowie do PE pozostali stanowczy pomimo silnych nacisków antyinnowacyjnych.

Celem dyskusji prowadzonej przez KE z państwami członkowskimi jest podjęcie rozporządzenia w sprawie uwalniania do środowiska roślin NGT i wprowadzanie do obrotu żywności i pasz pochodzących z tych roślin.

Komisja Europejska proponuje podział roślin NGT na dwie kategorie:

• rośliny NGT kategorii 1 – które po ocenie przeprowadzonej przez krajowy organ ds. GMO mogą być uznane za tożsame z roślinami konwencjonalnymi
• rośliny NGT kategorii 2 – które będą podlegać podobnym wymogom, jak te przewidziane w przepisach UE dotyczących GMO.

Bez względu na kategorię, wszystkie rośliny NGT nie mogą być stosowane w rolnictwie ekologicznym. Państwa członkowskie nie będą miały prawa wprowadzić zakazu uprawy roślin NGT na swoim terytorium - w stosunku do roślin GMO wprowadzenie takiego zakazu jest możliwe.

Polski rząd negatywnie ocenił projekt tego rozporządzenia. W swoim stanowisku wyjaśnia:

- Dokonano sztucznego podziału roślin NGT na dwie podgrupy (NGT kategorii 1 i NGT kategorii 2). Rząd nie widzi uzasadnienia, aby dla roślin NGT kategorii 2 opracowywać kolejne przepisy i tworzyć odrębne procedury, które będą się powielały z już istniejącymi od lat przepisami i procedurami regulującymi kwestie GMO.

Rząd uważa, że rośliny NGT kategorii 2 powinny być uznane jednoznacznie jako rośliny GMO. - W tej sytuacji, z projektu rozporządzenia przedstawionego przez Komisję Europejską należy wyłączyć wszystkie przepisy, które dotyczą roślin NGT kategorii 2, a dalszą dyskusję prowadzić dla roślin NGT kategorii 1. Rząd widzi potrzebę jednoznacznego rozstrzygnięcia, jak należy traktować grupę roślin NGT kategorii 1 - jak GMO czy jak rośliny konwencjonalne? Niepokojące jest również odebranie państwom członkowskim możliwości zakazania uprawy roślin NGT.

W uzasadnieniu stanowiska RP czytamy też: - Wątpliwości wyrażają również rolnicy zauważając, że zostanie im ograniczone prawo do swobodnego korzystania z nasion, a nowe techniki genomowe będą narzędziem w ręku bardzo bogatych korporacji.

- To są sprawy rozstrzygane na poziomie ogólnopolskim. Rolnicy nie wypowiadają się na ten temat, bo jest on dla nich zbyt odległy. Zdają się na świat nauki – komentuje Józef Pawela, prezes Kujawsko-Pomorskiego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego.