Uwaga, absurd wyborczy: nazwiska kandydatów ściśle tajne do startu

Nonsensowne prawo, ale prawo. Zapis znowelizowanego przez Sejm kodeksu wyborczego wskazuje, że prawo łamie dziś przynajmniej kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Posłowie (ci sami, którzy znowelizowali to prawo!), samorządowcy, kandydaci na radnych i także dziennikarze. Ba, robi to bezceremonialnie premier Donald Tusk, który spotyka się z szefami regionów PO. W weekend szef rządu publicznie rekomendował na prezydenta Bygoszczy Rafała Bruskiego, Włocławka - Marka Wojtkowskiego, a Torunia - Waldemara Przybyszewskiego. Zresztą, jak Polska długa i szeroka, padają "nielegalnie" nazwiska kandydatów, dyskutuje się o ich szansach i kontrkandydatach. Naiwnie zapyta ktoś, gdzie tu łamanie prawa? Trudno uwierzyć, ale Państwowa Komisja Wyborcza uznała, że publiczne mówienie nawet o... zamiarze kandydowania stanowi "agitację wyborczą". "Agitować" zaś można tylko i wyłącznie po oficjalnym ogłoszeniu przez PKW daty wyborów. A tej jeszcze nie ma i nie wiadomo, kiedy będzie.

Już kilkuset polityków i działaczy Kujaw i Pomorza zapowiedziało start w jesiennych wyborach samorządowych. Są wśród nich kandydaci na prezydentów miast, burmistrzów, radnych sejmiku samorządowego i wójtów. Jednak zdaniem Państwowej Komisji Wyborczej wszyscy... złamali prawo. Także media, pisząc o kandydaturach, prowadzą podejrzaną agitację wyborczą.

Przeczytaj również: Najgorsze co może się zdarzyć, to nawracanie z Kodeksem karnym

Toruński poseł Twojego Ruchu Maciej Wydrzyński ma w tej sytuacji sporo szczęścia - nie zdradza żadnych nazwisk: - Mamy wszędzie komitety, ale na konkrety za wcześnie.

Po chwili śmieje się: - Nie miałem pojęcia o tych zapisach i wykładni PKW. Zastanawiam się tylko, czy publiczne próby naszego porozumienia się z SLD nie są aby też agitacją? Przypominam jednak, że Twój Ruch od dawna postuluje zniesienie ciszy wyborczej, która w dobie internetu jest raczej pobożnym życzeniem.

Interpretacja kodeksu wyborczego przez PKW jest jasna: "Publiczne rozpowszechnianie informacji o zamiarze kandydowania stanowi agitację wyborczą w rozumieniu art. 105 par. 1 ustawy z 5 stycznia 2011 roku. Agitację wyborczą można prowadzić od dnia przyjęcia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego".

Sędzia Andrzej Siuchniński z bydgoskiej Delegatury PKW potwierdza zapisy kodeksu wyborczego: - Z prawnego punktu widzenia kampania wyborcza zaczyna się rzeczywiście z momentem zarządzenia wyborów. Ale na dobrą sprawę wszystko w takim okresie jest kampanią. Zatem szalenie trudno będzie utrzymać tak ostre reżimy.

Kodeks kodeksem, ale publiczne przedstawienie swojej kandydatury np. do sejmiku i potraktowanie tego jako agitacji zakrawa na absurd. Poza tym, czy możliwe jest wyegzekwowanie artykułu 105 w dobie internetu? Czy kandydat na kandydata może publicznie mówić o swoich aspiracjach? A dlaczego nie można mówić i pisać o tym, że bydgoski radny PiS Tomasz Rega, mający za sobą trzy kadencje, będzie próbował walczyć o czwartą. - To absurdalne przepisy, aż dziw, że posłowie nie potrafili przewidzieć konsekwencji takiej nowelizacji - mówi.

Prezydent Inowrocławia Ryszard Brejza może mieć powody do zadowolenia - publicznie nie zapowiedział swojej kandydatury, jest zatem w zgodzie z prawem. Choć jego start w wyborach wydaje się oczywisty bez publicznego potwierdzania. W dużo gorszej sytuacji jest jednak premier Donald Tusk, który w piątek powiedział, że liczy na ponowny wybór Ryszarda Brejzy. - Zastanawiam się - mówi prezydent Inowrocławia - czy w tej sytuacji można publicznie informować, że chciałoby się za rok stanąć do wyborów parlamentarnych? Albo za pięć do eurowyborów? Skoro nie można mówić publicznie o "zamiarze" kandydowania...

Bydgoski poseł PiS Tomasz Latos uważa wykładnię PKW za absurdalną: - Jeśli zamierzam kandydować do Sejmu za dziesięć lat, to muszę się wstrzymać z informowaniem o tym na miesiąc czy półtora przed wyborami? W takim razie niech PKW precyzyjnie określi, co jest informacją, a co kampanią wyborczą.

Czytaj też: Szyldy partyjne idą na bok. Głosujemy na kandydatów

Sojusz Lewicy Demokratycznej stawia się w niezręcznej sytuacji - swój start w bydgoskich wyborach zapowiedział m.in. Jan Szopiński, doświadczony samorządowiec. Wielki dylemat może mieć też Jacek Kostrzewa, pracownik Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu. Otóż był on kandydatem na liście partii Janusza Korwin-Mikkego w wyborach europejskich. Problem w tym, że nie jest członkiem Kongresu Nowej Prawicy i nie wie, czy dostanie propozycję startu z list tej partii. Może o tym publicznie mówić, czy też nie?

Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski jest zdumiony taką interpretacją "agitacji wyborczej". - Przecież na dobrą sprawę nie jestem oficjalnie kandydatem, zgodnie ze statutem partii decyzje na ten temat zapadają na Zarządzie Krajowym. Jak można mówić o kampanii wyborczej, skoro wiele może się zmienić?

Jest jeszcze jeden absurd godny podkreślenia. Przed wyborami do parlamentu w 2011 roku partie polityczne - jak dziś - prowadziły kampanię informacyjną przed oficjalnym wyznaczeniem daty elekcji. Zakwestionowała to PKW argumentując, że kodeks wyborczy ściśle określa termin rozpoczęcia i zakończenia kampanii - może się ona zacząć najwcześniej w dniu zarządzenia wyborów. Prof. Marek Chmaj, konstytucjonalista, zwrócił w związku z tym uwagę na fakt, że ordynacja wyborcza... nie przewiduje sankcji za prowadzenie agitacji przed wyznaczeniem przez PKW daty wyborów. Konstytucjonalista w "Gazecie Prawnej" obarczył za to winą nie PKW, lecz parlamentarzystów tworzących tak absurdalne prawo.

Opinia ta jest ciągle aktualna. Nie kto inny, jak nasi posłowie i senatorowie napisali i głosowali za ordynacją wyborczą i później nowelizacją kodeksu wyborczego. Z drugiej strony trzymanie się kurczowo zapisów niejasnego prawa przez Państwową Komisję Wyborczą naraża państwo na śmieszność. Bo nietrudno przecież dostrzec różnicę między "zamiarem" kandydowania a kampanią.