Jest pięć poziomów świadczenia pielęgnacyjnego, ale komu i dlaczego ono przysługuje - nie wiadomo

Ministerstwo pracy czeka na opinie o projekcie zmian w ustawie dotyczącej świadczeń pielęgnacyjnych. Wersja rozesłana do konsultacji różni się od tej, o której pisaliśmy na początku października. Zmiany są istotne dla opiekunów, ale projekt budzi wiele wątpliwości.

Zniesiony zostanie specjalny zasiłek pielęgnacyjny, wprowadzony od stycznia br. Pozostanie wyłącznie zasiłek pielęgnacyjny (153 zł) i świadczenie pielęgnacyjne, przyznawane opiekunowi osoby niepełnosprawnej bez względu na to, kiedy powstała niesprawność.

Zniesione będzie kryterium dochodowe.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługiwać ma osobom, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia czy innej pracy zarobkowej w celu sprawowania bezpośredniej opieki nad osobą niepełnosprawną wymagającą stałej lub długotrwałej pomocy i opieki innej osoby.

Konieczność sprawowania bezpośredniej opieki ustalana będzie na podstawie opinii wydanej przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności.

W przypadku rolników świadczenie przysługiwać będzie, jeśli zaprzestaną prowadzenia gospodarstwa rolnego, a współmałżonkom rolnika i domownikom jeśli zaprzestaną prowadzenia gospodarstwa lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym.

Zobacz: Odebrali świadczenia pielęgnacyjne. Teraz je przywrócą?

Konieczność sprawowania bezpośredniej opieki nad niepełnosprawnym ustalana ma być przez organ właściwy lub marszałka województwa na podstawie opinii wydanej przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Organ zwróci się więc do zespołu o wydanie opinii. Jeśli wojewódzki zespół stwierdzi konieczność sprawowania opieki, określi też jej zakres w pięciostopniowej skali.

"Organy właściwe" to instytucje dziś zajmujące się wypłacaniem świadczeń rodzinnych. W niektórych gminach są to ośrodki pomocy społecznej, w innych - urzędy gminy. Do nich składać się będzie wniosek.

Jeśli "organ" stwierdzi, że spełnione zostały warunki do przyznania prawa do świadczenia, wniosek z kompletem dokumentów skieruje do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności w celu wydania opinii o konieczności sprawowania opieki nad niepełnosprawnym i określenia jej stopnia.

Ustalając prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, "organy" zwrócą się do ośrodków pomocy o przeprowadzenie wywiadu, by potwierdzić fakt sprawowania opieki. Wywiady mają być aktualizowane co pół roku.

Najniższe i najwyższe świadczenie pielęgnacyjne (w projekcie)

Najniższe świadczenie pielęgnacyjne - 620 zł

Najwyższe świadczenie pielęgnacyjne:

w 2014 roku - 900 zł
w 2015 roku - 1150 zł
w 2016 roku - 1300 zl
w 2017 roku i następnych - 1465 zl

Minimalne świadczenie pielęgnacyjne wyniesie 620 zł.
Najwyższe - 1465 zł, ale dopiero w 2017 roku.
W 2014 r - 900 zł, w 2015 r. - 1150 zł, w 2016 r. - 1300 zł.

Wysokość świadczenia zależeć będzie od orzeczonego przez wojewódzki zespół zakresu koniecznej opieki i pomocy.

I stopień oznacza najniższe świadczenie, V - najwyższe.
Wysokość świadczenia dla II, III i IV stopnia obliczana jest tak: kwota najniższego świadczenia powiększona o (odpowiednio) 25 proc., 50 proc. lub 75 proc. różnicy między najwyższym a najniższym świadczeniem.

Policzyliśmy kwoty dla poszczególnych lat, uwzględniając zmieniającą się wysokość najwyższego świadczenia. Wyniki pokazujemy na infografice.

Wojewódzki zespół ma mieć 30 dni na wydanie opinii, a w skomplikowanych sytuacjach - 60. Może też domagać się dodatkowej dokumentacji.
To nic, że dokumenty mogą między instytucjami krążyć elektronicznie. Zainteresowani składać będą papierowe wnioski i dokumenty lekarskie.
Prawo do świadczenia wydawane będzie na taki okres, na jaki wystawiona jest opinia.

W projekcie ustawy nie mówi się o kluczowej kwestii - jakie będą kryteria ustalania zakresu opieki i podziału na pięć stopni?

Wcześniej wiceminister pracy Elżbieta Seredyn wspominała o zmodyfikowanej skali Barthel, ale ani w projekcie, ani w uzasadnieniu nie ma wzmianki o kryteriach.
Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przyznaje się na taki okres, na jaki wydana jest opinia.

Osoby, które mają prawo do specjalnego zasiłku pielęgnacyjnego lub świadczenia pielęgnacyjnego przyznanego na dotychczasowych zasadach, zachowują je do końca okresu, na jaki zostało wydane.

Za osoby, które otrzymają świadczenie pielęgnacyjne, wójt (burmistrz, prezydent miasta) opłacać będą składki ubezpieczenia społecznego. Ale tylko do czasu osiągnięcia minimalnego okresu ubezpieczenia.

W ciągu 2 miesięcy od wejścia w życie zmian w przepisach, osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy mają otrzymać informacje o zmianach.

Wbrew pozorom nie rozwiązano problemu rolników, bo proponowany zapis nie uwzględnia specyfiki pracy w gospodarstwie rolnym. Co - w sensie prawnym - oznacza rezygnacja z prowadzenia gospodarstwa rolnego? Jego utratę? I czy sypnięcie ziarna kurom jest wykonywaniem pracy w gospodarstwie?

Ustawa nic nie mówi o opiekunach osób niepełnosprawnych, którzy od 1 lipca stracili świadczenia pielęgnacyjne i nie mają prawa do specjalnego zasiłku pielęgnacyjnego.

Przeczytaj: Pani Elżbiecie wstrzymano zasiłek chorobowy, bo nie dojechała na badanie w wyznaczonym dniu!

Ich sprawą zajmie się niebawem Trybunał Konstytucyjny. Po otrzymaniu wszystkich dokumentów wyznaczył termin rozprawy na 5 grudnia. Jednocześnie marszałek Sejmu prosi, by w razie stwierdzenia przez TK niezgodności zaskarżonych przepisów z konstytucją, odroczyć termin utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnych przepisów.

Nie oznacza to jednak, że w takiej sytuacji automatycznie opiekunowie, którzy stracili świadczenia odzyskają je lub dostaną wyrównanie.