Zmiany w emeryturach. Koniec z emeryturami "groszowymi"?

Obecnie najniższa emerytura w Polsce wynosi 2 grosze. Trafia do mieszkanki Lubelskiego, która składkę na ubezpieczenia społeczne miała opłacaną za 1 dzień. Jej sytuacja finansowa poprawiła się odkąd wprowadzono świadczenie Mama 4 plus i jako uzupełnienie do swojej dwugroszowej emerytury otrzymuje teraz rodzicielskie świadczenie uzupełniające.

Z kolei w Kujawsko-Pomorskiem najniższą emeryturę wypłaca ZUS Oddział w Toruniu. Odbiera ją 62-latka, która na świadczenie przeszła dwa lata temu przepracowawszy 17 dni.

Prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w rozmowie z PAP.pl przyznała, że koszt obsługi, czyli wypłaty takiego świadczenia, może wynosić od 100 do 150 zł.

- Dlatego postulujemy, że powinien być co najmniej minimalny okres zatrudnienia. W większości państw to jest 10-15 lat, może być 5 lat, które w ogóle otwiera prawo do emerytury przy wieku emerytalnym. Może być jakiś kapitał, który daje tę emeryturę na jakimś poziomie. Najprostszym rozwiązaniem jest wprowadzenie zasady, by te groszowe emerytury nie były wypłacane co miesiąc, tylko na przykład raz na rok, bo i tak zachowane jest prawo do opieki zdrowotnej czy do innych świadczeń - powiedziała szefowa ZUS.

Tymczasem już w kwietniu 2022 roku do Rady Dialogu Społecznego trafił dokument przesłany przez resort rodziny i polityki społecznej, w którym zapisano, że minimalny staż ubezpieczeniowy uprawniający do comiesięcznej wypłaty świadczenia ma wynieść pięć lat. Strona związkowa wyraziła gotowość wypracowania wspólnego stanowiska, które następnie zostanie przedstawione stronie pracodawców, celem wypracowania wspólnego stanowiska strony społecznej. Takie stanowisko mogłoby być przedmiotem negocjacji wspólnie z rządem.

Jak podaje resort pracy, obecnie ok. 338 tys. osób pobiera emeryturę w wysokości niższej niż najniższa emerytura, która od 1 marca 2022 roku wynosi 1338,44 zł brutto.

Dr Antoni Kolek, prezes Instytuty Emerytalnego, ekspert Pracodawców RP, mówi wprost:

- Niestety, mimo świadomości problemu tzw. „groszowych” emerytur przez ostatnie siedem lat nie doczekaliśmy się żadnej konkretnej propozycji rozwiązania. ZUS i rząd przedstawiają jedynie informacje o stale rosnącej liczbie osób pobierających emerytury w wysokości niższej niż ustawowa najniższa emerytura.

Zdaniem eksperta, rozwiązania tzw. „groszowych” emerytur należy upatrywać w stworzeniu zerowego filara sytemu emerytalnego, który gwarantowałby świadczenia w wysokości minimum egzystencji. Jest to zbieżne z uprawnieniami obywatelskimi wynikającymi z Konstytucji RP, a także w najbardziej efektywny sposób rozwiązałoby wskazany problem.

- Rządowi łatwiej jest jednak dorzucić do niewydolnego systemu kolejne trzynastki i czternastki niż realnie rozwiązać problem, który w systemie emerytalnym funkcjonuje - mówi dr Antoni Kolek.

Jak dodaje, sprowadzanie prawa obywateli do zabezpieczenia społecznego jedynie do wyliczenia, ile kosztuje praca urzędników, aby to świadczenie wydać, jest błędne i może w przyszłości rodzić pokusę, aby odbierać także inne prawa obywatelskie. Organy rentowe zostały powołane do wykonywania swoich zadań i jeśli koszty ustalenia wysokości świadczenia są zbyt wysokie, to należy ograniczyć koszty, a nie prawa obywatelskie.

Krystyna Michałek, regionalny rzecznik ZUS województwa kujawsko-pomorskiego, dodaje, że pracując dłużej, możemy liczyć na wyższe świadczenie. Przeciętnie przedłużenie okresu pracy o rok i opóźnienie o rok przejścia na emeryturę powoduje wzrost świadczenia o ok. 8 proc. Wysokość emerytury zależy od kwoty zwaloryzowanych składek na koncie ubezpieczonego, zwaloryzowanego kapitału początkowego, środków zapisanych na subkoncie oraz średniego dalszego trwania życia.

- Dłuższa aktywność zawodowa, czyli opłacanie składek emerytalnych, powoduje, że wzrasta kwota składek zapisanych na indywidualnym koncie danego ubezpieczonego, a tym samym wysokość przyszłej emerytury - mówi Krystyna Michałek.

Ponadto należy pamiętać, że kwota kapitału początkowego i składek zapisanych na indywidualnym koncie ubezpieczonego, a także środków zgromadzonych na subkoncie, podlega kolejnym waloryzacjom. Ubezpieczonemu, który zdecyduje się przejść na emeryturę w późniejszym wieku, do obliczenia podstawy wymiaru emerytury, przyjęty zostanie wyższy kapitał początkowy oraz większe składki, ponieważ kwoty te zostaną zwiększone, bo będzie więcej waloryzacji. W przypadku tych osób skróci się średnie dalsze trwanie życia, przez które dzielimy podstawę obliczenia emerytury.

- Nie bez znaczenia są też zarobki. Im wyższe wynagrodzenie, tym wyższe składki i w konsekwencji wyższa emerytura - podsumowuje regionalna rzeczniczka ZUS.