Zamiast pieniędzy i pomocy są wątpliwości

Świadczenie w liczbach

Na koniec 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim świadczenie pielęgnacyjne pobierało 16 540 osób. Rok później - 7234, a 879 miało przyznany specjalny zasiłek opiekuńczy. Z prostych rachunków wynika, że 8427 opiekunów pomoc straciło.

Do 2 czerwca br. (to ostatnie dane, które ma Wydział Polityki Społecznej urzędu wojewódzkiego w Bydgoszczy) nieco ponad połowa z nich - 4989 - złożyło wnioski do gmin o spłatę odebranych im przed niemal rokiem pieniędzy.

Na razie nikt jeszcze pieniędzy nie dostał i nie wydano decyzji.

Spłata odebranych w czerwcu ubr. opiekunom osób niepełnosprawnych świadczeń pielęgnacyjnych wzbudza wiele emocji. Bo ustawa o zasiłku dla opiekuna, która ma im przywrócić pieniądze, nie jest tak oczywista, jak można by oczekiwać. Wprowadza nowe świadczenie i nowe warunki. Przypomnijmy, że arbitralne odebranie świadczeń pielęgnacyjnych opiekunom, bez możliwości odwołania się, Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodne z konstytucją. Ustawa o zasiłku dla opiekuna ma realizować wyrok TK.

Największe problemy są z małżonkami oraz rolnikami. Wobec jednej i drugiej grupy pracownicy socjalni mają wątpliwości, jak ich wniosek załatwić. Różne gminy różnie do tego podchodzą.

Do ośrodka pomocy społecznej w Mroczy wpłynęło 76 proc. wniosków od osób, które świadczenia utraciły z końcem czerwca ubr. Na razie urząd przyjmuje dokumenty. Rolników - zgodnie z ustawą - prosi o oświadczenie, że zaprzestali powadzenia gospodarstwa. - Bazujemy na tym, co nam rolnicy oświadczają - mówi Gabriela Trzeciakowska, dyrektor MGOPS w Mroczy. - Interpretacja tego zapisu pozostaje w gestii ministerstwa, bo ustawa nie określa, jak to rozumieć.

Spośród małżonków spłatę dostaną ci, którzy mieli uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego. O dalszą pomoc muszą starać się już na nowych zasadach.

W Brześciu Kujawskim na 38 osób wnioski złożyły już 32, ale wśród nich tylko 1 rolnik. - Na pewno będzie to trudny dla mnie temat - nie ukrywa Jolanta Jaranowska, kierownik Brzeskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. - Mamy problem z ustaleniem, co oznacza zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa. Przepisy są bardzo nieprecyzyjne.

W gminie Inowrocław wnioski wpłynęły od połowy zainteresowanych, w tym tylko 2 od rolników i to wyłącznie o spłatę. - Rolnicy jeszcze się wahają - mówi Irena Waszak, specjalista pracy socjalnej w inowrocławskim GOPS. - My nie możemy im poradzić, co mają pisać, bo to ich oświadczenie. Jeśli rolnik złoży oświadczenie, że zaprzestał prowadzenia gospodarstwa i pracownik po wywiadzie przeprowadzonym nie miejscu stwierdzi, że tak jest, to będziemy płacić.

W Kruszwicy na około 80 osób, które utraciły świadczenia wnioski złożyło 70 proc. Czy gmina będzie spłacać zasiłek małżonkom? - Ustawa o zasiłku dla opiekuna dotyczy tych osób, które miały wygaszone świadczenia, nieważne, czy były współmałżonkiem, czy nie - mówi Ewa Kamińska, starszy inspektor do spraw świadczeń kruszwickiego MGOPS. I zaraz dodaje, że u nich chyba żaden współmałżonek świadczenia nie pobierał.

Rolnicy dostaną zasiłek, o ile przedstawią oświadczenie, że zaprzestali prowadzenia gospodarstwa rolnego. - Ustawa nie określa, co to jest, a my nie możemy się odwoływać do innej ustawy - tłumaczy Kamińska. - Ale jak się KRUS dowie, że zaprzestali prowadzenia gospodarstwa, to wykreśli ich z ubezpieczenia - obawia się.

Również do koronowskiego MGOPS na razie wpłynęły tylko 4 wnioski od rolników. Tu też pracowników gnębią wątpliwości, z czym wiąże się zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa?
- Nie wiemy, czy nie dostaniemy za chwilę pism z KRUS i kasa nie zacznie ich wyrejestrowywać- martwi się Barbara Werra, kierownik sekcji świadczeń rodzinnych. Bo dla KURS zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa oznacza, że nie jest właścicielem, nie jest rolnikiem.

Sprzeczne informacje są też wobec małżonków ubiegających się o zasiłek dla opiekuna. - Dawać decyzję odmowną i kazać odwoływać się do SKO? - zastanawia się Werra. - Poprzednio im odmawialiśmy, bo się nie kwalifikowali do świadczenia pielęgnacyjnego. SKO uchylało nasze decyzje. Czy jeśli SKO przyznało im świadczenie, to teraz powinniśmy spłacić? - zastanawia się

Wątpliwości co do małżonków nie ma natomiast Monika Łagoda, zastępca dyrektora MOPR w Grudziądzu. - Stanowisko ministerstwa jest takie, że mamy literalnie czytać przepisy ustawy - informuje. - Do końca 2012 roku świadczenie pielęgnacyjne nie przysługiwało, jeśli osoba pozostawała w związku małżeńskim. Musimy wykonać ustawę i nie będziemy przyznawać spłaty, nawet jeśli wcześniej SKO małżonkom przyznało świadczenie pielęgnacyjne.

Dyrektor Łagoda dodaje: - Gdyby w ustawie było napisane, że zasiłek przysługuje wszystkim, którym wygasł 30 czerwca 2013 r. nie byłoby problemu.

Na składanie wniosków zainteresowani mają czas do 15 września (4 miesiące od dnia wejścia ustawy w życie).

Już na tych kilku przykładach widać, że sprawa zwrotu niesłusznie zabranych zasiłków nie jest taka prosta, jak byśmy oczekiwali.