To była najpiekniejsza kamienica w mieście

Budynek przy ul. Marcinkowskiego 14 (dawniej Fischerstrasse) zna każdy, kto chodził na filmy w czasach przed otwarciem Multikina. Jest szary i nieciekawy. Nie zachowały się też żadne zdjęcia domu, świadczące że kiedyś było lepiej.
- W bydgoskim archiwum odnalazłam plany, które świadczą o czymś zupełnie innym - mówi Jastrzębska-Puzowska, która jest znawcą bydgoskiej architektury. - Widać z nich, że mógł być to kiedyś budynek mistrzowskiej klasy. Secesja w najlepszym europejskim wydaniu porównywalna z ikonami tego stylu podziwianymi do dziś w Wiedniu czy Barcelonie.

Dom przy ul. Cieszkowskiego zaprojektowany przez Weidnera

Autorem projektu przebudowy kamienicy był Fritz Weidner, dobrze znany z realizacji innych budynków. Pokazujemy niektóre z nich na zdjęciach poniżej. - Jego domy wyróżniają się, ale tylko ten można uznać za wybitny. Jest niesymetryczny, pozbawiony regularnych podziałów osiowych. Prawdziwym dziełem jest obrys portalu: secesyjne linie, fantazyjne łuki, motywy kwiatowe i ozdobny napis "Barts Fest Saale".
Kamienica była znana jako restauracja Bartza. Mogła wyglądać jak na zachowanym planie na początku XX w. - Spotkałam kiedyś w Szczecinie krewnego właściciela, który opowiedział mi, że Bartz był biznesmenem, ale miał zacięcie artystyczne - opowiada Jastrzębska-Puzowska. - Na restauracji jednak nie wzbogacił się i porzucił ten interes.
Dom zaprojektowany przez Weidnera przy ul. Śniadeckich 1

Historię kamienicy odtworzył dla nas Zdzisław Hojka, kierownik działu historii w Muzeum Okręgowym. - Rzeczywiście na początku wieku Carl Bartz prowadził tu restaurację. W 1919 r. Grentzschutz urządził w niej więzienie dla wziętych do niewoli powstańców wielkopolskich, ale już w 1920 r. kabaret prowadził tu niejaki Budajewicz. W latach 1936-37 pojawił się lokal "Palais de Danse". W drugiej części domu między 1929 a 1933 r. wystartowało kino "Rewja", które w czasie okupacji przyjęło nazwę "Capitol Filmtheater", w marcu 1945 r. - "Ojczyzna", a w czerwcu - "Orzeł".
Bywalcy kina na pewno przypominają sobie, że w holu wisiało ogromne, zdobione lustro, z pewnością pamiętające dawne czasy. Kilka lat temu "Orzeł" został zamknięty.

fot. wojciech wieszok

zdjęcia domu bartza
Szukamy archiwalnych fotografii domu Bartza i wnętrz restauracji. Jeśli pamiętacie to miejsce - opowiedzcie nam o nim (tel. 32 63 215)