Szlakiem Wyczółkowskiego

Dojazd

Dojazd

Dworek Wyczółkowskiego znajduje się w południowo-wschodniej części Gościeradza, z dala od drogi nr 25. Musimy więc skręcić z niej w prawo (jadąc od strony Bydgoszczy) zaraz za murowaną kapliczką. Kierunek wskażą czerwone i żółte znaki szlaku turystycznego. Solidne kamienne ogrodzenie i wyrastające za nim drzewa niechybnie o dworku informują.

Do Wtelna dojedziemy drogą nr 244, odchodzącą od "dwudziestki piątki".

W pobliskim Gościeradzu znajduje się dawny dworek mistrza, co jeszcze atrakcyjność szlaku turystycznego podnosi.

Wokół pola wsie i przysiółki, ale i dolina Brdy nieodległa, która wschodnią granicę malowniczej Krajny wyznacza. Dwa zatem punkty na naszej turystycznej mapie wyznaczymy sobie: wspomniany Gościeradz i Wtelno, gdzie Leon Wyczółkowski wypoczywał i tworzył, i gdzie ostatecznie w roku 1936 na wieczność spoczął.

Dworek w Gościeradzu
W minionych wiekach cały Gościeradz był własnością prywatną. W latach 1892 -1920, a więc do chwili odzyskania przez Polskę niepodległości, wieś należała do Czesława Szalke. Dwa lata później majątek rozparcelowano.

W siedemdziesiątym roku życia Leon Wyczółkowski, słynny malarz i grafik, podarował Muzeum Wielkopolskiemu w Poznaniu swą kolekcję wschodnich tkanin, porcelany, japońskich drzeworytów oraz część obrazów swego pędzla. Muzeum odwdzięczyło się dworkiem w Gościeradzu. Mistrz przyjechał tam po raz pierwszy na wakacje w 1922 roku i zauroczony wracał co roku.

Blisko mu było stąd w Bory Tucholskie, gdzie szukał natchnienia. Szczególnie upodobał sobie rezerwat cisów w Wierzchlesie (dziś im. Leona Wyczółkowskiego), ale i okazały ogród w jego majątku gościeradzkim stał się tematem kilku jego prac.

Stary drewniany dworek nie spełniał jednak oczekiwań artysty, toteż w roku 1933 zaprojektował wraz ze swym przyjacielem inż. Kazimierzem Szulisławskim budowlę murowaną, parterową z kolumnowym gankiem, krytą mansardowym dachem.

Malarz zmarł w roku 1936 w Warszawie, ale tak bardzo ukochał Gościeradz i okolice, że kazał się pochować na cichym cmentarzyku we Wtelnie.

W roku 1961 w 25. rocznicę śmierci artysty w ścianę dworku wmurowano tablica upamiętniającą Wyczółkowskiego.

Na początku roku 2009 spłonął dach dworku i obecnie jest remontowany. Dziś cały ogrodzony majątek jest w rękach prywatnych, toteż o zgodę wejścia (mimo otwartej bramy) należy zapytać.

W dolinie Brdy
Co prawda nie wiemy nic o tym, by Wyczółkowski śmigał kajakiem po Brdzie, ale rzeka płynie opodal Gościeradza - w szerokiej i jakże malowniczej dolinie otwierającej się za wschodnimi rogatkami wsi.

Niedawno odbył się I Spływ Rzeką Brdą "Śladami Leona Wyczółkowskiego" zorganizowany przez Regionalne Towarzystwo Wioślarskie "Bydgostia".

Jak przypomina komandor imprezy Krzysztof Pawlicki, wodny szlak łączy dwa znaczące obiekty związane z życiem i twórczością artysty: Gościeradz i Wyspę Młyńską w Bydgoszczy, gdzie znajdują się budynki Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego, w tym Dom Leona Wyczółkowskiego (budowla zaprojektowana dla przez mistrza dla urzędników młyna).

Tam, gdzie kościelna wieża
Trzeba oczywiście zajrzeć do Wtelna, gdzie pod najbardziej okazałym nagrobkiem, choć prostym w formie, spoczywają doczesne szczątki artysty. W południową ścianę kościoła wmurowano tablicę pamiątkową ze zdjęciami Wyczółkowskiego.

Wtelno zapisało się w historii jako wieś cysterska, należąca do klasztoru w pobliskim Koronowie. Parafię ustanowiono ok. roku 1470, po wyłączeniu jej z byszewskiej.

Murowaną świątynię pw. św. Michała Archanioła, która tak pięknie wpisała się w pejzaż południowo- wschodniej Krajny, wzniesiono w latach 1785-1787. Fundatorem był opat koronowski Antoni Jan Chrząstowski. Ceglana, otynkowana budowla na kamiennej podmurówce, kryta dwuspadowym dachem, reprezentuje styl późnobarokowy.

W 1908 r. od zachodu dobudowano neobarokową czworoboczną wieżę. Trzykondygnacyjną konstrukcję murowaną wieńczy baniasty hełm z latarnią.

Piękne jest także wyposażenie barokowe i rokokowe - ołtarze i obrazy.