Są już pierwsze bazie! Wierzba iwa zwiastuje zaranie wiosny, które przyspiesza w naszym regionie

W 2023 roku ciepło zaskoczyło nas już pierwszego dnia. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej podaje, że 1 stycznia: - Średnia dobowa temperatura dla Słubic wyniosła 15,3 stopni C, a w Warszawie i Wrocławiu 15 stopni C. Oznacza to jednodniowe termiczne lato w samym środku zimy. Anomalia termiczna wynosi ponad 15 stopni C. Jest to niespotykana sytuacja w naszym klimacie.

Przyroda szybciej budzi się do życia.

- Obserwowane ocieplenie klimatu znajduje już swoje odzwierciedlenie w przyspieszeniu faz rozwojowych roślin zwłaszcza w okresie wiosennym – informuje IMGW.

W dolinie Wisły koło Świecia pojawiły się pierwsze bazie wierzby iwy. Występuje jako krzew albo drzewo, kwitnie najwcześniej ze wszystkich krajowych wierzb. Kotki osiągają 4,5 cm długości i intensywnie pachną. W marcu pokrywają się pyłkiem. Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie zwraca uwagę na wysoką wydajność pyłkową iwy, która po zimie jest bardzo istotna dla pszczół. Wydajność miodowa wierzby iwy w Polsce wynosi ok. 30 kg z hektara.

Pąki iwy są już widoczne, jednak to jeszcze nie zaranie wiosny, którego początek wyznaczy kwitnienie leszczyny. W danych IMGW wynika, że w ubiegłym roku w województwie kujawsko-pomorskim zaranie wiosny przypadło między 1 a 10 marca, a w latach 2007 – 2016 między 21 a 31 marca.

Zaranie wiosny to - według podziału fenologii - pierwsza z ośmiu pór roku. Kolejno są: wczesna wiosna (kwitnienie mniszka lekarskiego), pełnia wiosny (zakwitanie kasztanowca zwyczajnego), wczesne lato (kwitnie akacji), lato (zakwitanie lipy), wczesna jesień (kwitnienie wrzosu), jesień (żółknięcie liści brzozy), zima (spoczynek roślin).

- Fenologia polega na obserwowaniu i notowaniu dat początku kolejnych zjawisk podczas rocznego rozwoju roślin (tak zwanych faz), takich jak: otwieranie się pączków liściowych, kwitnienie, listnienie, dojrzewanie i rozsypywanie owoców i nasion, zmiana barwy i opadanie liści - objaśnia IMGW, który obserwacje fenologiczne prowadzi od 2007 roku w 51 stacjach synoptycznych.

IMGW podkreśla, że badania fenologiczne są istotne dla rolnictwa: - Wyróżniające się obszary, na których wcześniej lub później zaczyna się wiosna, mają duże znaczenie dla dokonania rejonizacji kraju na naturalne okręgi rolnicze, by w świetle zmienności klimatu ustalić dla nich najwłaściwsze kultury rolnicze. Na podstawie wyników analiz fenologicznych można planować strukturę upraw rolniczych na danym obszarze i w określonym czasie.
Ale nie tylko rolnicy, ale też przedstawiciele innych dziedzin korzystają z fenologii. - Badania fenologiczne są przedmiotem zainteresowania ekologów, botaników i zoologów. Wynikami obserwacji fenologicznych zainteresowani są także geografowie badający zróżnicowanie środowiska geograficznego, leśnicy zajmujący się określaniem bonitacji siedlisk leśnych oraz hydrolodzy, którzy badają między innymi zależności pomiędzy wielkością przepływów a stopniem zarastania cieku – wylicza IMGW.