Poniedziałek Wielkanocny, czyli smigus-dyngus 2024. Oto tradycje i zwyczaje

Nazywany również "lanym poniedziałkiem", "dniem świętego lejka", "oblewanką", "polewanką" lub po prostu "śmigusem-dyngusem", ten dzień pełen tradycji i zabawnych zwyczajów, przypada na Poniedziałek Wielkanocny.

Po spokojnej i rodzinnej Niedzieli Wielkanocnej, poniedziałek zazwyczaj rozpoczyna się "szalonym" świętowaniem. Życie społeczne w drugi dzień Świąt nabiera tempa - odbywają się odwiedziny rodzinne i sąsiedzkie, a także wielkie polewanie wodą.

Współcześnie Poniedziałek Wielkanocny nosi nazwę "śmigusa-dyngusa", która wywodzi się z połączenia dwóch różnych zwyczajów. "Śmigus" pierwotnie oznaczał uderzanie gałęziami, rózgami lub palmą.

Dawniej w tym dniu panował zwyczaj smagania panien po nogach witkami, gałęziami i polewania wodą - "podwójne lanie", dopóki dziewczyna nie złożyła okupu. Natomiast "dyngus" dawał możliwość wykupienia się dziewcząt od podwójnego lania. To słowiańskie słowo oznaczało branie okupu, wykup.

Dodatkowo, dyngus wiązał się z tradycją "włóczębną", która polegała na chodzeniu po domach z życzeniami i śpiewem, mającym przynieść szczęście gospodarzom. Włóczebnicy, później nazywani dyngusiowani, za tę wizytę otrzymywali świąteczne poczęstunki, a od dziewcząt pisanki jako oznakę sympatii i wykupu od polewania. Brak odpowiedniego podarunku kończył się nieprzyjemnymi psikusami. Z biegiem czasu, wszystkie te zwyczaje połączyły się w jeden, znany dzisiaj jako śmigus-dyngus.

Pochodzenie śmigusa-dyngusa nie jest do końca jasne, ale zdaje się być związane z dawno zapomnianymi rytuałami wiosennymi, celebrującymi powrót życia i płodności po okresie zimowej stagnacji. Obmywanie się wodą miało oczyścić ciało z zimowych zmęczeń i przygotować je na nowy okres wzrostu i obfitości.

Dzisiaj tradycja ta jest bardziej okazją do zabawy i świętowania niż rytuałem oczyszczającym. Ludzie bawią się, puszczając wodę na siebie nawzajem, czasem organizując nawet większe bitwy na ulicach miast. Jest to także sposobność do integracji społeczności i spędzenia czasu w większym gronie .