Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Czy można kogoś wbrew jego woli umieścić w domu pomocy społecznej?

relację przygotowała Jolanta Zielazna
Dorota Hass, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej w urzędzie wojewódzkim wyjaśniała sprawy związane z umieszczeniem i pobytem w domu pomocy społecznej
Dorota Hass, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej w urzędzie wojewódzkim wyjaśniała sprawy związane z umieszczeniem i pobytem w domu pomocy społecznej Andrzej Muszyński
Skąd się biorą różnice w kosztach funkcjonowania domów pomocy społecznej? Czy niezbędne jest skierowanie? Kto kontroluje te placówki? To tylko niektóre z kwestii poruszanych podczas telefonicznego dyżuru. Problemy związane z funkcjonowaniem domów pomocy społecznej wyjaśniała Dorota Hass, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej w urzędzie wojewódzkim w Bydgoszczy.

Czy gmina może kogoś "na siłę" skierować do domu pomocy społecznej w innym województwie?
- Na siłę" na pewno nie. Do domu pomocy kieruje się wyłącznie osoby wymagające całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogące samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, którym nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych. W domu pomocy umieszcza się osobę na jej wniosek. Może być sytuacja, że robi się to "z urzędu", ale tylko pod warunkiem, że osoba ta wyrazi zgodę na umieszczenie w DPS. Należy jednak dodać, że w przypadku, gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w DPS, ośrodek pomocy społecznej jest obowiązany do zawiadomienia o tym właściwego sądu, a jeżeli osoba nie ma przedstawiciela ustawowego lub opiekuna prokuratora. Ustawa o pomocy społecznej mówi o umieszczeniu w domu pomocy zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej do DPS, jeśli to możliwe. Jeśli niemożliwe, to ten ktoś, po wyrażeniu zgody, powinien być skierowany do domu, w którym czas oczekiwania na miejsce jest krótszy niż trzy miesiące. Ale, na prośbę kierowanego, może być skierowanie na okres przejściowy, dopóki nie zwolni się miejsce w domu w pobliżu miejsca zamieszkania. Chodzi o to, żeby człowiek pozostawał jak najbliżej dotychczasowego środowiska, miał z nim kontakt.

Powstają różne prywatne pensjonaty dla osób starszych i chorych. Czy one muszą mieć czyjąś zgodę na działanie? Czy ktoś je kontroluje?
- Ustawa stanowi, że jeśli w tym miejscu przebywają osoby w podeszłym wieku i jednocześnie niepełnosprawne, to taki, powiedzmy "pensjonat" powinien mieć zezwolenie wojewody. Zapewnia on opiekę całodobową i jeśli mieszkańcy zostali tam umieszczeni dlatego, że ze względu na stan zdrowia wymagają całodobowej opieki, taki dom powinien mieć zezwolenie wojewody. Dodam, że jest przygotowywana zmiana w ustawie, która wprost pozwoli wojewodzie sprawdzić każdą placówkę, w której będą osoby niepełnosprawne, wymagające opieki. To dobrze, bo niektórzy właściciele prywatnych placówek, "pensjonatów" obchodzą przepisy, sporo takich miejsc, choć nie w naszym województwie, powstaje. Trzeba mieszkańcom zapewnić warunki oraz usługi na odpowiednim poziomie. Ustawa określa wymagania dla domów pomocy prowadzonych przez samorządy, kościoły i zgromadzenia, a także dla osób, które prowadzą domy jako działalność gospodarczą. Te jednostki też powinny mieć zezwolenie wojewody. Kto bez zezwolenia prowadzi placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w której przebywa nie więcej niż 10 osób - podlega karze pieniężnej do 10 tys. zł , więcej niż 10 osób 20 tys. zł.

Czy do DPS konieczne jest skierowanie?
- Do prywatnego - nie, do samorządowego i rodzinnego domu pomocy - tak, bo tu kieruje gmina. Z placówką prywatną zawierana jest umowa cywilnoprawna. Podpisuje ją albo osoba, która jest skierowana do DPS, bo to ona składa wniosek i to jest jej wola, a jeśli nie jest w stanie tego zrobić, bo jest ubezwłasnowolniona i ma opiekuna prawnego, to on zawiera umowę bezpośrednio z jednostką, która będzie się chorym czy starszym opiekowała.

Od czego zależą koszty w DPS? Dlaczego jeden kosztuje 3 tys. zł, a inny znacznie więcej? Jeśli muszą spełniać te same standardy, to koszty powinny być zbliżone.
- Koszty zależą m.in. od typu domu, czyli od tego, dla kogo placówka jest przeznaczona. Najdroższy jest dom pomocy dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w Bydgoszczy. Tam potrzeba najwięcej personelu. A w kosztach największa pozycja to właśnie zatrudnienie. Prócz tego ważne jest m.in. czym dom jest ogrzewany, kubatura, gdzie usytuowany. Domy muszą też spełniać określone minimalne standardy, zawarte w rozporządzeniu. To nie tylko metraż. Trzeba zapewnić określone zajęcia, rehabilitację, rozmowę z psychologiem, czyli mieć ofertę dla mieszkańca, żeby nie był pozostawiony sam sobie. Jeśli standardy nie są przestrzegane (a są na naprawdę dobrym poziomie i nie mamy się czego wstydzić), to placówka dostaje zalecenia dostosowania się do nich. Jeśli tego nie zrobi, zezwolenie na działalność jest uchylane. To oznacza, że gmina nie może do domu kierować nowych mieszkańców. Jeżeli istnieją przesłanki cofnięcia zezwolenia, wojewoda zobowiązany jest wyznaczyć termin przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Długość terminu pozostawiono uznaniu wojewody, okres ten powinien być dostosowany do rodzaju stwierdzonych nieprawidłowości i realnych możliwości ich usunięcia. Bezskuteczny upływ terminu zobowiązuje wojewodę do wydania decyzji o cofnięciu zezwolenia, w takim przypadku nie ma możliwości wydania innego rozstrzygnięcia. Bezpośrednim skutkiem tej decyzji jest wykreślenie placówki z rejestru domów pomocy społecznej prowadzonego przez wojewodę.

Komu możemy się poskarżyć, jeśli mamy zastrzeżenia do funkcjonowania domu pomocy, wyliczonej wysokości opłat? Gminie? Staroście? Wojewodzie?
- Jeśli to powiat prowadzi dom (jest organem prowadzącym), można złożyć skargę do starosty. Jednak największy nadzór nad DPS ma wojewoda. Głównie do nas, czyli do wojewody, wpływają skargi.

Czy gmina kieruje do domu pomocy na określony czas, czy raczej bezterminowo?
- Może skierować na czas określony, bo umieszczenie w domu pomocy nie oznacza bycia tam do końca. Niemniej skierowanie czasowe może się okazać kłopotem, jeśli ktoś, na przykład sprzeda mieszkanie, czy dom. Dokąd ma pójść po pobycie czasowym? Byłby to później kłopot dla gminy i dlatego starają się kierować bezterminowo. Należy zaznaczyć, że do DPS kieruje się ze względu na stan zdrowia i brak możliwości zapewnienia niezbędnej pomocy.

Co zrobić w nagłej sytuacji, gdy opiekun osoby niepełnosprawnej nagle zachoruje, musi iść do szpitala itp? Gdzie wtedy przejściowo można umieścić podopiecznego?
- Niestety, nie ma dobrego rozwiązania. Chorego trzeba umieścić czasowo w DPS, ale już wówczas tam, gdzie jest wolne miejsce. Jeśli akurat nie ma, gmina powinna pomóc rozwiązać problem. Brakuje takich miejsc. Tak samo, jak nie ma miejsc dla starszych już rodziców, którzy opiekują się dorosłym upośledzonym dzieckiem i już sobie z tą opieką nie radzą. Nie ma domu, w którym mogliby razem zamieszkać, a ktoś by pomagał w opiece nad niepełnosprawnym. Kiedyś takie komercyjne miejsca były w domu przy ul. Łomżyńskiej w Bydgoszczy, ale już ich nie ma. A jest to problem.

Czym się różni dom dziennego pobytu od środowiskowego domu samopomocy?
- Środowiskowy dom samopomocy przeznaczony jest dla osób z zaburzeniami psychicznymi, a dom dziennego pobytu - dla osób starszych i samotnych.

Czy w województwie kujawsko-pomorskim są rodzinne domy opieki dla osób starszych? Wiem, że w innych województwach działają.
- Niestety, u nas takiego domu nie ma, a są one naprawdę przyjazne dla osób starszych, które są zabierane ze swego środowiska. Była kiedyś w Bydgoszczy osoba zainteresowania, jednak na zainteresowaniu się skończyło.

Czym się różni dom dla osób dorosłych przewlekle psychicznie chorych i niepełnosprawnych intelektualnie?
Niepełnosprawność intelektualna oraz choroba psychiczna bardzo często bywają ze sobą mylone. Jednak pojęcia te są odmienne. Niepełnosprawność intelektualna występuje wówczas, gdy osoby mają poważne problemy w uczeniu się i rozumieniu ze względu na słabszy rozwój intelektualny. Ich zdolności w takich dziedzinach jak poznanie, język, zdolności motoryczne mogą być osłabione co powoduje trudności np. w myśleniu abstrakcyjnym. Niepełnosprawność intelektualna jest stanem trwającym przez całe życie. Choroba psychiczna jest zaburzeniem, które oddziaływuje na uczucia oraz zachowania.

Czytaj e-wydanie »

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska