Opiekunowie niepełnosprawnych odzyskają po 520 zł za miesiąc

Ministerstwo przygotowało już projekt ustawy o wypłacie zasiłków dla opiekunów. Szczegóły napiszemy jutro w "Pomorskiej".

- 16 stycznia spotkała się pani z opiekunami osób niepełnosprawnych, którzy w ubiegłym roku stracili świadczenia pielęgnacyjne. Nie dowiedzieli się wówczas niczego. Tydzień później minister Władysław Kosiniak-Kamysz powiedział, że opiekunowie odzyskają zabrane świadczenia. Musieli państwo nad tym pracować wcześniej i można było opiekunów uspokoić taką informacją.
- Pracowaliśmy nad rozwiązaniami, były rozważane trzy warianty dotyczące zakresu rozwiązań i nie miałam jeszcze uzgodnionej decyzji w tej sprawie. Decyzja należała do premiera. Zapadła dzień po spotkaniu.

- Opiekunowie nie wiedzieli, że resort szuka rozwiązań.
- To nie jest takie proste. Mówiłam, że do tego potrzebna jest decyzja nie tylko ministra pracy i polityki społecznej, ale może przede wszystkim ministra finansów, Rządowego Centrum Legislacji i oczywiście premiera.
Dlatego wypracowaliśmy trzy koncepcje, które zostały przedstawione Radzie Ministrów i premier zdecydował. Ale to wiedzieliśmy dzień po spotkaniu.

- Na jakich zasadach opiekunowie odzyskają pieniądze utracone w lipcu ubiegłego roku?
- Decyzja jest taka, że będą zwracane pieniądze, które opiekunowie utracili z dniem 1 lipca 2013 r. Byli oni wówczas uprawnieni do 520 zł miesięcznie i taką kwotę dostaną. Wszystko, co opiekunowie utracili, zostanie im zwrócone. Będą jednak musieli złożyć wnioski w instytucji, która im te świadczenia wypłacała.

- Dlaczego 520 zł, a nie 620 zł?
- Bo pobierali świadczenie w wysokości 520 zł. Na taką kwotę mieli wydaną decyzję.

- Czy będą wypłacone odsetki?
- Tego jeszcze nie wiem.

- Na jakim etapie są wobec tego prace nad projektem?
- Jest gotowy, ale jeszcze trwają robocze spotkania z Rządowym Centrum Legislacji. Może w przyszłym tygodniu zostanie przekazany do wewnętrznych konsultacji, a później zewnętrznych, czyli partnerom społecznym.
Chcemy, żeby pieniądze były oddawane jak najszybciej.

- Utracone świadczenia pielęgnacyjne to jedno, a drugie to to, że resort pracuje w dalszym ciągu nad niezależnymi od sprawy wyroku Trybunału Konstytucyjnego systemowymi zmianami ustawy o świadczeniach rodzinnych w odniesieniu do świadczeń opiekuńczych. Przez listopad trwały konsultacje. Co dalej z tym projektem?
- Przerwaliśmy te prace, by zająć się realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Teraz wracamy i do tego projektu. Zakłada on zróżnicowanie wysokości świadczenia w zależności od stopnia niesamodzielności osoby niepełnosprawnej w stopniu znacznym.

- W projekcie nie były określone kryteria stopnia niesamodzielności i to był jeden z poważnych zarzutów.
- Oceny niesamodzielności dokona lekarz i drugi specjalista w wojewódzkim zespole do spraw orzekania. Biuro do spraw osób niepełnosprawnych przygotowało kwestionariusz, który jest wypadkową kilku skal, w tym skali Barthel. Będzie to w rozporządzeniu, w akcie wykonawczym do ustawy.

- Początkowo rozważano pięć poziomów niesamodzielności, później cztery, w tym najniższy - bez świadczenia pielęgnacyjnego. Na czym stanęło?
- Cztery poziomy niesamodzielności, z których pierwszy, najniższy, rzeczywiście nie kwalifikuje się do świadczeń. Nanieśliśmy też poprawkę dotyczącą możliwości odwołania. W pierwszej wersji zapisano, że od opinii wydanej przez lekarza nie ma odwołania. Będzie się można od decyzji odwołać.

Ale opinia lekarza z wojewódzkiego zespołu do spraw osób niepełnosprawnych to tylko jedne z elementów, który ma służyć wydaniu decyzji przez ośrodek pomocy społecznej. Opiekunowie
będą mogli dołączyć wszelkie dokumenty stwierdzające, w jakim stopniu osoba niepełnosprawna wymaga pomocy, opieki.

- Czy zostanie utrzymana tylko konieczność zwolnienia się z pracy, czy przywrócona będzie opcja również niepodejmowania pracy z powodu konieczności sprawowania stałej opieki nad osobą niepełnosprawną?
- Przywrócono obie przesłanki formalne, czyli rezygnacją lub niepodejmowanie pracy. Ale wprowadzono też na stałe weryfikację stanu faktycznego przez uproszczony wywiad środowiskowy.
Prócz tego przewidujemy kontrolę osób, które będą wydawać opinie, czyli lekarzy z wojewódzkich zespołów. Ich orzeczenia będziemy wyrywkowo kontrolować.

Przy okazji chciałabym też uspokoić opiekunów, że jeśli ten projekt wejdzie w życie, to nie będą musieli wozić na badania osób leżących, obłożnie chorych, wymagających całodobowej opieki. Zespół orzekający przyjedzie do nich.

Przeczytaj także: Kolejna wersja projektu o świadczeniach pielęgnacyjnych
- Kryterium dochodowe?
- Znika. Wracamy też do sytuacji sprzed 2013 roku, czyli mamy jedno świadczenie pielęgnacyjne, a nie dwa różne, jak teraz.

- Nie można było od razu, w 2012 roku wprowadzić możliwości sprawdzenia, czy opiekun na stałe przebywa z tym, którym się opiekuje? Nie byłoby całego zamętu, nerwów, wszystkich problemów, które dziś mamy.
- Ustawa weszła w życie tuż przed moim przyjściem do ministerstwa. I, nie odcinając się od kontekstu całej sprawy uważam, że takie rozwiązanie powinno być wprowadzone.

- Kiedy i jedna, i druga ustawa mają być gotowe?
- Jak najszybciej. Pierwszy projekt jeszcze uzgadniamy na roboczo, by jak najszybciej przekazać go do konsultacji.
Na pewno świadczenia będą zwracane od dnia, kiedy opiekunowie je stracili.

- Ile kosztuje zwrócenie opiekunom świadczeń od 1 lipca 2013?
- To 660 mln zł za ubiegły rok. W 2014 r. na kontynuację wypłaty świadczeń dla tych osób będzie to dalsze 1 mld 100 mln zł.

Rozmowa odbyła się pod koniec ubiegłego tygodnia.

Ministerstwo przygotowało już projekt ustawy o wypłacie zasiłków dla opiekunów. Szczegóły napiszemy jutro w "Pomorskiej".