Gdy pracownica urodzi dziecko

Wynosi on zatem:

Wynosi on zatem:

- 18 tygodni - przy pierwszym porodzie,
- 20 tygodni przy każdym następnym porodzie,
- 28 tygodni w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

Zamierzam iść na urlop wychowawczy. Czy w czasie urlopu wychowawczego pracodawca może mnie zwolnić? - pyta pani Anna z Tucholi.

Wymiar urlopu macierzyńskiego, zgodnie z art. 180 par. 1 kodeksu pracy, zależy od tego, czy jest to pierwszy poród w życiu pracownicy, czy też kolejny oraz od urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

ZAPAMIĘTAJ!
Od 1 stycznia 2009 roku urlop macierzyński będzie wynosił:
- 20 tygodni - przy porodzie 1 dziecka,
- 31 tygodni - jeśli w trakcie jednego porodu urodzi się 2 dzieci.

Przed czy po porodzie?
Pracownica może rozpocząć korzystanie z urlopu macierzyńskiego na co najmniej dwa tygodnie przed przewidywaną datą porodu. Decyzja w tej sprawie należy do niej.

Przed porodem można również wykorzystać większą część urlopu niż 2 tygodnie, ponieważ 2 tygodnie - to wymiar minimalny, który można wykorzystać przed urlopem.

Jednakże gdy stan zdrowia pracownicy na to pozwala i chce ona świadczyć pracę, to pracodawca nie może jej zmusić do tego, by rozpoczęła korzystanie z urlopu macierzyńskiego przed porodem.

Podobnie jest w sytuacji, gdy z powodu stanu zdrowia pracownica będąca w ciąży nie jest w stanie świadczyć pracy. Pracownica niezdolna do pracy z powodu choroby może przebywać na zwolnieniu lekarskim nawet do dnia porodu, a pracodawca ma obowiązek to orzeczenie respektować. Nie może on zmusić pracownicy do rozpoczęcia korzystania z urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu.

W tym czasie pracownica powinna otrzymywać wynagrodzenie za czas choroby albo zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne. Od dnia porodu natychmiast zaczyna się wypłata zasiłku macierzyńskiego.

Tata z dzieckiem
Rodzice pozostający w zatrudnieniu mają możliwość podziału między sobą urlopu macierzyńskiego. Jest to możliwe tylko w przypadku, gdy pracownica-matka wykorzystała po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego i rezygnuje z jego dalszej części na rzecz ojca dziecka, pod warunkiem, że ojciec-pracownik wykorzysta pozostałą jego część.

Z urlopu macierzyńskiego nie będzie mógł skorzystać ojciec, który nie pozostaje w zatrudnieniu, np. prowadzi własną działalność gospodarczą.

W celu skrócenia urlopu macierzyńskiego:
- pracownica powinna złożyć swojemu pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z dalszej części urlopu najpóźniej w ciągu 7 dni przed przystąpieniem do pracy; do wniosku należy dołączyć zaświadczenie wystawione przez pracodawcę zatrudniającego ojca dziecka, w którym potwierdzony jest termin rozpoczęcia przez niego urlopu,

- pracownik powinien wystąpić z pisemnym wnioskiem do pracodawcy o udzielenie mu urlopu macierzyńskiego.

Wychowawczy
Urlop wychowawczy przysługuje wyłącznie pracownicy. Podstawowym warunkiem uzyskania tego urlopu jest pozostawanie w zatrudnieniu przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Do tego okresu wlicza się wszystkie okresy zatrudnienia bez względu na występujące przerwy, rodzaj umowy o pracę, wymiar czasu pracy.

Skorzystanie z urlopu wychowawczego nie jest obowiązkiem pracownika lecz jego uprawnieniem. Urlop ten przysługuje bowiem na wniosek pracownika, a pracodawca jest nim związany, co oznacza, że nie może odmówić udzielenia urlopu.

Pracownica powinna złożyć wniosek na piśmie, najpóźniej na dwa tygodnie przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Jeżeli pracownica ubiegająca się o urlop nie zachowa tego terminu, to pracodawca udzieli urlopu wychowawczego z upływem dwóch tygodni liczonych od dnia złożenia wniosku o urlop.

We wniosku należy wskazać datę rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego i ewentualnie - jeżeli wnioskuje się już o kolejną część urlopu na dane dziecko - okres urlopu wychowawczego już wykorzystanego.

Ponadto trzeba dołączyć pisemne oświadczenie drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu w tym samym czasie jak wskazany we wniosku.

W przypadku urlopu wychowawczego wykorzystywanego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym do wniosku o udzielenie urlopu pracownik ma obowiązek dołączyć orzeczenie o niepełnosprawności dziecka.

Nie ma również przeszkód, aby pracownica przeszła na urlop wychowawczy bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. W tym celu musi tylko złożyć wniosek w odpowiednim terminie, tzn. dwa tygodnie przed końcem urlopu macierzyńskiego.

Prawo do urlopu wychowawczego nie zależy od rodzaju zawartej umowy o pracę (na czas określony). Jednakże umowa terminowa wpływa na długość tego urlopu. Oznacza to, że urlop nie może być udzielony na dłuższy okres niż czas trwania umowy na czas określony.

Nie zwolnią
W czasie urlopu wychowawczego stosunek pracy pracownika korzystającego z tego urlopu podlega szczególnej ochronie.

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z tym pracownikiem w okresie od dnia złożenia wniosku o urlop wychowawczy do dnia jego zakończenia. Wyjątkiem jest tu przepis art. 186 par. 2 k.p., który przewiduje możliwość rozwiązania umowy o pracę w okresie po złożeniu wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego. Ma to jednak miejsce w sytuacji, gdy pracownik złożył taki wniosek w okresie dokonanego wcześniej wypowiedzenia. Wówczas umowa o pracę rozwiązuje się w terminie wskazanym w złożonym wypowiedzeniu.

Nie ma natomiast przeszkód prawnych, aby umowa o pracę z pracownikiem przebywającym na urlopie wychowawczym została rozwiązana w innym trybie, tzn. na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem dokonanym przez pracownika.

Wyjątkowo dopuszczalne jest rozwiązanie umowy o pracę z pracownikiem w okresie urlopu wychowawczego w razie:

- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- w razie rozwiązania umowy z przyczyn niedotyczących pracowników tzw. zwolnienia grupowe.

Podjęcie pracy
W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma możliwość podjęcia:
- pracy zarobkowej, innej działalności o charakterze zarobkowym u swego pracodawcy,
- pracy zarobkowej lub innej działalności o charakterze zarobkowym u innego pracodawcy,
- nauki lub szkolenia.

Warunkiem jest to, aby żadna z wymienionych form aktywności zawodowej nie wyłączała możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

Pracownik podejmujący pracę lub inną działalność albo naukę w czasie urlopu wychowawczego nie ma obowiązku informowania o tym pracodawcy. Pracodawca ma jednak możliwość podjęcia odpowiednich działań, gdy uzyska informację, że pracownik wykorzystuje urlop wychowawczy niezgodnie z jego celem, na jaki został udzielony.