Co o pompach ciepła wiedzieć warto? Jak ubiegać się o dofinansowanie? Co jest prawdą a co mitem?

W Polsce coraz więcej uwagi poświęca się działaniom mającym na celu ograniczenie emisji szkodliwych dla zdrowia i środowiska zanieczyszczeń powietrza. Co roku w sezonie grzewczym gorącym tematem jest smog. Aby z nim walczyć, rząd uruchamia kolejne programy, a producenci odnawialnych źródeł energii zachęcają do ich kupna i montażu.

Rządowy program Czyste Powietrze ruszył w drugiej połowie 2018 roku. Ma on na celu:

• poprawę efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji pyłów oraz innych zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery z istniejących domów jednorodzinnych,
• uniknięcie emisji zanieczyszczeń powietrza pochodzącej z nowo budowanych jednorodzinnych budynków mieszkalnych.

W ramach programu w istniejących domach jednorodzinnych finansowana może być m.in. wymiana kotłów na paliwa stałe starej generacji na nowoczesne kotły na paliwo stałe (np. biomasę), systemy ogrzewania elektrycznego, kondensacyjne kotły gazowe oraz pompy ciepła. Dodatkowo przedsięwzięcie może obejmować docieplenie budynku, wymianę stolarki zewnętrznej i zastosowanie odnawialnych źródeł energii elektrycznej i cieplnej (tj. mikroinstalacji fotowoltaicznych i kolektorów słonecznych).

Tymczasem w nowo wznoszonych budynkach mieszkalnych dofinansowany może być zakup i montaż węzłów cieplnych, kotłów na paliwo stałe, systemów ogrzewania elektrycznego, kotłów gazowych kondensacyjnych czy pomp ciepła.

Program Czyste Powietrze skierowany jest do osób fizycznych będących właścicielami lub współwłaścicielami domów jednorodzinnych lub osób posiadających zgodę na rozpoczęcie budowy lub tych, którzy taką chęć już zgłosili. Realizacja programu potrwa do 2029 roku, a kosztować będzie 103 mld złotych. Z tego 63,3 mld zł będzie przeznaczone na dotacje, a 39,7 mld zł na pożyczki zwrotne.

Wniosek o dofinansowanie w ramach Czystego Powietrza należy składać w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) odpowiednim do położenia nieruchomości objętej wnioskiem. Składanie wniosków rozpoczęło się od 19 września 2018 r. I potrwa do 30 czerwca 2027 r. Wniosek złożony do niewłaściwego WFOŚiGW zostanie zwrócony wnioskodawcy bez rozpatrzenia, ale w odpowiedzi powinna być zawarta informacja o właściwym terytorialnie funduszu. Dokumenty można składać w wersji elektronicznej (poprzez aplikację internetową) lub osobiście w formie papierowej.

Dofinansowanie może być udzielone w formie dotacji, pożyczki lub dotacji i pożyczki łącznie. Wysokość dotacji czyli intensywność dofinansowania jest określona na podstawie średniego miesięcznego dochodu, jaki przypada na osobę w gospodarstwie domowym wnioskodawcy. Kwota ta jest określona we wniosku o dofinansowanie. Zmiana kwoty miesięcznego dochodu w trakcie oceny wniosku lub w czasie realizacji przedsięwzięcia, nie wpłynie na zmianę wysokości dofinansowania.

Na największe wsparcie mogą liczyć osoby o najniższych dochodach. Ci, w których rodzinie przypada maksymalnie 600 zł na osobę miesięcznie, mogą starać się o dopłatę na 90% wartości inwestycji. Przy dochodach w wysokości 601 zł na osobę, dopłata będzie o 10 punktów procentowych niższa, a każde kolejne 200 zł dochodu więcej, oznacza 10 punktów procentowych dopłaty mniej. Ale uwaga! Aby dostać dopłatę, trzeba na termomodernizację domu wydać od 7000 do 53 000 złotych (to górna granica).

Maksymalny koszt kwalifikowany na gruntową pompę ciepła wynosi 45 000 złotych, a na powietrzną - 30 000. W zależności od dochodu na osobę w gospodarstwie domowym wysokość dofinansowania waha się w granicach 30-90 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji. Dlatego na pompę gruntową można uzyskać od 13 500 do 40 500 złotych, a na pompę powietrzną od 9000 do 27 000 złotych.

Szczegóły dofinansowania dostępne są na stronach internetowych Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz w ich oddziałach.

W poprawie jakości powietrza w naszym kraju ma pomóc również ulga podatkowa (tzw. ulga termomodernizacyjna), która zaczęla obowiązywać od 1 stycznia 2019 roku. Dzięki niej można odliczyć od dochodu koszty poniesione na termo-modernizację budynku jednorodzinnego (w tym na montaż pompy ciepła). Są jednak pewne ograniczenia. Ulga dotyczy podatników rozliczających się według 19 proc. skali podatkowej, a zwrotowi podlega tylko 23 proc. kosztów inwestycji. Dodatkowo kwota odliczeń nie może przekroczyć 53 tys. złotych.

Ulgą termomodernizacyjną są objęte: pompy ciepła, kolektory słoneczne, drzwi wejściowe, stolarka budowlana (w tym okna), wentylacja mechaniczna, pokrycia dachowe, kotły na paliwo stałe i gazowe.

Jednym z głównych powodów rzadkiego instalowania pomp ciepła w Polsce jest niewystarczająca liczba wiarygodnych informacji na ich temat.

Zajmuje dużo miejsca. - Mit. Jest to prawda tylko w przypadku pomp modułowych, które wymagają odrębnego pomieszczenia. Możemy jednak skorzystać z bardziej zaawansowanego urządzenia, jakim jest kompaktowy węzeł cieplny. Wszystkie podzespoły są w nim zabudowane w zestawie, który zajmuje około 1 mkw. powierzchni. Jest on odpowiednio wygłuszony, dlatego można postawić go w dowolnym miejscu w domu.

Pompy można łączyć z innymi Ekologicznymi systemami. - Prawda. Pompy mogą współpracować z różnymi systemami, np. ogrzewaniem kominkowym czy popularnymi ostatnio kolektorami słonecznymi. Należy jednak pamiętać, że pompa jest urządzeniem, które pokrywa 100 proc. zapotrzebowania energetycznego budynku w ciągu roku, dlatego pozostałe systemy mogą służyć raczej jako wsparcie. Potencjalni użytkownicy bazują z reguły na wiedzy dostępnej w Internecie, która często jest nieprecyzyjna. spróbujmy zatem wyjaśnić popularne zagadnienia związane z pompami ciepła.

Pompa ciepła jest droga. - To mit. koszt budowy instalacji z gruntową pompą ciepła jest porównywalny do pozostałych rozwiązań grzewczych. Dla domu o powierzchni 200 mkw., w którym mieszkają 4 osoby, całkowity nakład inwestycyjny wynosi ok. 65 tysięcy zł. Budowa kotłowni gazowej w takim samym obiekcie to wydatek na poziomie 54 tysięcy zł, a kotłowni olejowej - aż 74 tysięcy zł. Należy pamiętać, że dzięki tej technologii oszczędzamy na kilku elementach (np. kotłowni), a całkowity czas zwrotu wynosi zaledwie 7 lat.

Na pompę można dostać dofinansowanie. - Prawda. Pompy ciepła bazują na odnawialnych źródłach energii (OZE), które są obecnie wspierane przez Unię Europejską. W naszym kraju jest już kilka możliwości zdobycia dofinansowania w różnych formach. Oferują je m.in.: Fundusz Termomodernizacji i Remontów (FTiR), Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czy lokalne samorządy. Dotacje przyznawane są nie tylko na zakup urządzeń, ale także na ich montaż.

Zużywają dużo prądu, przez co koszty są zbliżone do ogrzewania elektrycznego. - Mit. Energia elektryczna pobierana przez pompę ciepła służy głównie do zasilania sprężarki, która pracuje tylko w określonym czasie. Z każdego zużytego kilowata zyskujemy nawet do 5 kW. Dodatkowo można tak konfigurować urządzenia, by funkcjonowało głównie w trakcie taryfy nocnej, gdzie stawka jest niższa, a nadmiar energii wykorzystywany był w ciągu dnia.

Nie każda pompa wymaga wykonywania odwiertów. - Prawda. Wszystko zależy od tego, na jaki rodzaj urządzenia się zdecydujemy. Do wyboru mamy pompy powietrzne wodne oraz gruntowe. Odwierty wykonuje się z reguły w przypadku tych ostatnich, jednak i tutaj nie jest to konieczne. Obecnie, oprócz kolektorów pionowych, które wymagają umieszczenia sond na głębokości 130 m, są jeszcze poziome oraz spiralne, które montuje się zaledwie kilka metrów pod powierzchnią ziemi.