Metamorfoza Świecia w 17 lat

W 1998 roku obchodzono w Świeciu jubileusz 800-lecia miasta - na pamiątkę pierwszej wzmianki o Świeciu z 1198 roku w dokumentach księcia Grzymisława.

Przez cały rok trwały huczne imprezy, pojawiło się też wiele interesujących publikacji. Między innymi Dariusza Piaska fabularyzowana opowieść filozoficzna "Dyptyk świecki. Opowieść o Świeciu nad Wisłą", monumentalna pozycja "Świecie: księga jubileuszu 800 lecia" pod redakcją profesora Józefa Borzyszkowskiego, wybitnego historyka i kaszubisty, w której do dziś pasjonaci lokalnej historii odnajdują inspirujące tropy.

Przeczytaj również: Zabili dyrektora szpitala psychiatrycznego w Świeciu oraz około 1350 pacjentów, także dzieci. Miasto upamiętni ten mord

Na starej pocztówce

Pojawiły się też zbiory fotografii wydane pod patronatem Urzędu Miejskiego. Pierwszy "Świecie na starej pocztówce" zawierał kilkaset zdjęć i kart pocztowych ukazujących Świecie na przestrzeni ponad 150 lat, od momentu rozpowszechnienia się fotografii do lat powojennych.

Świecianie lubowali się w przypisywaniu archiwalnych fotografii do współczesnych miejsc. Dyskutowali nad zmianami, jakie przez lata zaszły w mieście.

Była to pierwsza tego typu publikacja, stąd też jej ogromna popularność. Okazało się, że jest zapotrzebowanie na tego typu materiały.

Dziś wiele z tamtych zdjęć można znaleźć w internecie, są też fragmentem wystroju restauracji "Stare Miasto", która mieści się na parterze hoteliku "Magdalenka" przy skrzyżowaniu ulic Wojska Polskiego i ulicy Mickiewicza.

Urząd Miejski postanowił siedemnaście lat temu iść za ciosem i opublikował kolejny album, który jednak nie zapisał się w pamięci świecian zbyt mocno. Nazywał się po prostu "Świecie i okolice". Liczył kilkadziesiąt fotosów pokazujących gród nad Wdą i Wisłą oraz najbliższe okolice we współczesnym świetle.

Współczesne widoki

We wstępie profesor Maria Pająkowska-Kensik, regionalistka, świecianka pisała tak "W roku wielkiego jubileuszu 800-lecia Świecia n. W, na pamiątkę trwałego wpisania naszego grodu w historię Pomorza za sprawą księcia Grzymisława, który nazwą Świecie opatrzył swoje wiekopomne dzieło, album niniejszy przedstawimy, by piękno miasta i okolic powszechniej znane było..."
Później następował cytat z Cypriana Kamila Norwida:
"Bo nie jest światło,
by pod korce stało,
Ani sól ziemi
do przypraw kuchennych;
Bo piękno na to jest, by zachwycało
Do pracy; praca - by się zmartwychwstało".

Dopiero po tak romantycznym wstępie można było przystąpić do oglądania zamieszczonych w albumie fotografii. Zgromadzono kilkanaście zdjęć ówczesnego Świecia: ulicy Klasztornej, Wojska Polskiego, Mickiewicza, przylegających do nich budynków. Był Duży Rynek i panorama Marianek oraz dworzec PKS z cukrownią w tle. Zaprezentowano fotografie zabytków w ich stanie z 1998 roku, a więc m.in. zamku, fary, młynów, klasztorka. Autorzy pokazali zieleń, zarówno miejską, jak i podmiejskie krajobrazy. Wrażenie robił węzeł dopiero co zbudowanej obwodnicy i lotnicze fotografie części miasta. Na zdjęciu pokazywano salę lustrzaną ośrodka kultury, która dopiero co powstała na tarasie sali widowiskowej. Brakowało wówczas jeszcze pomieszczeń, które wybudowano nad nią, a gdzie dziś znajduje się między innymi sala projekcyjna Dyskusyjnego Klubu Filmowego.

Obchody 800-lecia

Książkę zamyka fotoreportaż dokumentujący obchody 800-lecia Świecia. Na jednym ze zdjęć widać barwny korowód mieszkańców wspinający się w górę ulicy Mickiewicza od strony Wdy. Wprawne oko świecian z łatwością dostrzeże, że na przedzie kroczy dzisiejszy mistrz świata w siatkówce Dawid Konarski, wówczas jako niespełna dziesięciolatek przebrany za historyczną postać, najprawdopodobniej jakiegoś kościelnego dostojnika, być może świętego Wojciecha.

Dziś naszym Czytelnikom prezentujemy cztery fotografie z tego albumu, które pokazują dobitnie, jak przez ostatnie kilkanaście lat zmieniło się Świecie. Tempo zmian jest tak szybkie, że często wielu z nas nie jest w stanie tego w ogóle zauważyć.

Starówka bez handlu

Ulica Klasztorna przeszła częściową rewitalizację, podobnie jak cały Duży Rynek. Jednak nie uchroniło to tamtejszego handlu.
Na zdjęciu widać po lewej stronie dom towarowy "Hanka". Dziś ta kamienica odnowiona zgodnie z historycznym wyglądem jest gotowa do wynajęcia. Jednak nie może znaleźć najemcy. - Wiele lokali w okolicy Dużego Rynku ma wywieszkę z napisem "do wynajęcia". To daje sporo do myślenia na temat skuteczności przeprowadzonej rewitalizacji - mówi Michał Boroch, lokalny historyk.

Świecianie po zakupy nie zaglądają dziś do Starego Miasta. Wybierają markety i sklepy, które powstały na terenie byłej cukrowni, która w 1998 roku jeszcze działała, co widać na zamieszczonej obok fotografii.

Modny dworzec

Równie wielką metamorfozę przeszedł dworzec PKS. Jeszcze kilka lat przed sfotografowaniem go w 1998 roku był to również dworzec PKP.

Jednak po rezygnacji z dojazdów pociągami do Terespola we wnętrzu budynku została tylko poczekalnia dla pasażerów autobusów. Jej przestrzeń również z czasem ograniczono, a parter dworca stał się spożywczym marketem. Przy okazji kompletnie zmieniono jego wygląd zewnętrzny. Dziś nie przyciąga wzroku, a kiedyś budził powszechny zachwyt. - Ten budynek zdobył w 1976 roku wyróżnienie "Mister architektury". Wszyscy zazdrościli nam takiego dworca - wspomina Michał Boroch. - Dziś z tego zachwytu nie został nawet ślad - dodaje.

Nowe Marianki

Najbardziej dobitnie tempo zmian, jakie zaszły w Świeciu od 1998 roku pokazuje ówczesna panorama Marianek. Wówczas szare bloki dziś zastąpiły pastelowe elewacje. Może nie jest to najbardziej wyszukane rozwiązanie estetyczne, ale lokatorzy zgodnie chwalą sobie tańsze opłaty uiszczane za ogrzewanie. Wyrosło też kompletnie nowe osiedle wzdłuż ulic Piłsudskiego i Sobieskiego, po których w 1998 roku nie było nawet śladu. Wyasfaltowano też drogę z Marianek do cmentarza przy ulicy Sienkiewicza. Dziś jest to przedłużenie ulicy Paderewskiego. Wkrótce na jej połączeniu z ulicą Stromą powstanie rondo, z którego dodatkowo wypchnięta zostanie droga w kierunku ulicy Kossaka, gdzie przez ostatnie kilkanaście lat rozwinęło się osiedle domków jednorodzinnych.

Fontanna w parku też budzi sentyment. Dziś toporne kamienie zastąpiła schludna elewacja, której jednak brakuje wyrazu.