Izbica Kujawska - jedna z najstarszych osad na Kujawach

Według tradycji pierwsze wzmianki o Izbicy datują się na drugą połowę XI w. W 1394 r. osada z nadania Władysława Jagiełły otrzymuje lokację na prawie magdeburskim. Długosz wymienia Izbice pod datą 1124. Jest prawdopodobne, że jeszcze w XII w. mogła powstać tu parafia. Prawo niemieckie Izbica otrzymała w 1325 r., od 1395 - można tu było organizować jarmarki. Miastem przestała być w 1870 r.

Spłonęła w XV w. Kolejną wystawili Kretkowscy - ta zniszczona została w czasie wojen szwedzkich. Kolejny kościół, wybudowany został w połowie XVIII wieku, sto lat później rozbudowali go Wodzińscy. Kościół katolicki nie był jednak jedyną świątynią w Izbicy Kujawskiej. Wierni modlili się też w synagodze i kościele ewangelickim.

W połowie XIX w. społeczność żydowska podjęła starania przebudowy drewnianej synagogi na murowaną. Zbudowaną ją w 1855 r. Do I wojny światowej, a następnie w dwudziestoleciu międzywojennym, służyła społeczności żydowskiej Izbicy. Przetrwała do kwietnia 1943 r., gdy Niemcy zniszczyli ją w trakcie likwidacji izbickiego getta.

Synagoga zbudowana została w latach 1880-189 na miejscu starej, drewnianej bożnicy. Po wojnie w budynek wykorzystano na magazyn i sklep z meblami. W 2000 roku, na mocy ustawy z 1997 roku o restytucji mienia żydowskiego, synagoga została zwrócona Gminie Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu.

U schyłku XVI wieku istniała w Izbicy - należącej wówczas do szlacheckiej rodziny Latalskich - polska gmina protestancka, której pastorem w latach 1615-1627 był Daniel Mikołajewski, senior gminy kujawskiej i współtłumacz "Biblii Gdańskiej" z 1632 roku. W XVIII w. hrabia Skarbek - starał się doprowadzić do wzrostu znaczenia Izbicy, w czym miał pomóc napływ sukienników, ślusarzy oraz garbarzy. W 1799 roku podarował ewangelikom plac pod cmentarz. Późniejszy właściciel Izbicy, hrabia Zboiński, wybudował dla dzieci obu wyznań (rzymskokatolickiego i ewangelickiego) nową szkołę.

29 września 1906 roku wbudowano kamień węgielny pod budowę kościoła. Po trzech latach, również 29 września 1909 r. odbyła się uroczystość wyświęcenia i oddania do użytku kościoła ewangelickiego.