Głoski ćwiczmy z dzieckiem każdego dnia

Niebawem rozpoczną się zapisy do przedszkoli publicznych. Jednym z elementów, na który zwracają uwagę rodzice przy wyborze placówki, jest opieka logopedyczna. Tę zapewniają dziś niemal wszystkie przedszkola, także te niepubliczne. Czy oznacza to, że z poprawną wymową dzieci jest źle?
Niestety. Wyniki badań, które przeprowadza m.in. nasza poradnia, są zatrważające. W roku szkolnym 2012/2013 przebadaliśmy 3439 bydgoskich przedszkolaków. Okazało się, że nieprawidłową wymowę ma aż 68,3 proc. dzieci, a z tej grupy u 34,5 proc. stwierdzono wady złożone. W ubiegłym, 2014 roku, wady te wystąpiły u 33,7 proc. przedszkolaków z 2458 przebadanych. Badaliśmy 5- i 6-latki.

Dlaczego tak się dzieje? Rodzice nie dostrzegają tego problemu?
Na pewno większość z nich zbyt długo zwleka z wizytą u logopedy. Tymczasem pierwsze niepokojące objawy pojawiają się już w okresie niemowlęcym. Dotyczy to przede wszystkim dzieci z różnymi niepełnosprawnościami i deficytami. Taka konieczność występuje m.in. w przypadku dzieci z niepełnosprawnością ruchową, ponieważ wpływa ona na rozwój całej motoryki. Problemy z mową występują również u dzieci niedosłyszących. Co prawda, u noworodków są przeprowadzane badania przesiewowe słuchu, ale wraz z upływem czasu zwykle wiele się zmienia. Na przykład, wpływ na słuch mogą mieć antybiotyki stosowane w różnego rodzaju chorobach oraz częste infekcje górnych dróg oddechowych.

Czy dzieci zdrowe również powinny odwiedzić logopedę?
Wskazane jest, aby z logopedą miały kontakt dzieci wcześnie urodzone, dzieci z obciążonym wywiadem okołoporodowym, a także dzieci, u których obserwuje się opóźniony rozwój psychomotoryczny. Dobrze jest zgłosić się do poradni, gdy występują problemy z ssaniem i karmieniem , gdyż później mogą pojawić się problemy z przeżuwaniem i przyjmowaniem pokarmów stałych. Prawidłowy sposób jedzenia jest jednym z warunków prawidłowego rozwoju mowy. Istotny jest prawidłowy sposób oddychania - dziecko podczas spoczynku nie powinno mieć otwartej buzi. Należy też zwrócić uwagę na ograniczone gaworzenie, które powinno się pojawić około 6. miesiąca życia, a pierwsze słowa pojawiają się około 1. roku życia. Dziecko, które w wieku trzech lat posługuje się pojedynczymi wyrazami lub wyrazami dźwiękonaśladowczymi - wymaga dodatkowego wsparcia.

Rodzice wiedzą, jak dbać o rozwój mowy u dziecka?
Przede wszystkim nie uświadamiają sobie, że ich rola w tym procesie jest bardzo ważna. Przeprowadzamy w przedszkolach warsztaty dla nauczycieli i rodziców. Szkoda, że zainteresowanie ze strony rodziców jest raczej nikłe. Zapominają oni, że dla rozwoju mowy dziecka najważniejsza jest wspólna zabawa, oglądanie i czytanie książek, a nie bierne oglądanie bajek. Telewizja i komputer nie rozwijają mowy dziecka.

Czy podejście rodziców się zmienia, gdy wiadomo już, że dziecko ma wadę wymowy?
Bywa z tym różnie. Wizyta u logopedy raz w tygodniu to za mało. Logopeda stawia diagnozę, opracowuje terapię, ale wykonywanie zaleconych zadań powierza rodzicom. Bez ich wsparcia działania są mało skuteczne. W konsekwencji dzieci w szkole zostają ponownie objęte opieką logopedyczną i nauka prawidłowej wymowy trwa zbyt długo. A do 6. roku życia dziecko powinno mieć opanowany system fonetyczny języka polskiego, czyli poprawnie wymawiać wszystkie głoski.