Powiernik mieszkańców regionu. Czy jest nam potrzebny?

Miałby też być mediatorem albo inicjatorem dialogu społecznego w konfliktach między grupami mieszkańców, ale też między mieszkańcami a terenowymi organami władzy publicznej.

Tak najkrócej można ująć rolę rzecznika mieszkańców, którego powołanie proponuje senator Jan Rulewski. Choć przygotował założenia do projektu ustawy o rzeczniku praw mieszkańców (powierniku), to chce dowiedzieć się, czy powołanie kolejnego rzecznika ma sens?

Samorząd, szczególnie w dużych miastach, stał się upartyjniony, upolityczniony. Gdy go tworzono mówiono, że budowa drogi, kanalizacji to sprawa, która nie zależy od opcji politycznych, Po latach okazuje się, że nie do końca jest to prawda.

Tymczasem postępuje decentralizacja wielu kompetencji na rzecz samorządu terytorialnego. To samorząd realizuje prawo do edukacji, odpowiada za pomoc społeczna, jest organem prowadzącym wiele placówek.

Są sprawy, z którymi mieszkańcy nie mają do kogo zwrócić się o pomoc, choć instytucji kontrolujących samorząd nie brakuje. Robi to wojewoda, RIO, SKO, NIK, można poskarżyć się radnym. W praktyce część spraw trafia w pustkę, bo nikt nie czuje się w nich kompetentny. Ponad 300 na 1400 spraw rocznie zostaje nierozstrzygniętych z powodu niemożliwości rozstrzygania - przytacza kujawsko-pomorskie dane senator Rulewski. - Problemy są z stawianiem masztów telefonii komórkowej, na które władza się zgadza wbrew mieszkańcom. Mediator przydałby się w sprawie, które obserwujemy w jednej z gmin, gdzie wójt nie chce zatrudnić pracownika, który wygrał konkurs.

Katalog spraw, którymi miałby zajmować się rzecznik jest bardzo szeroki. Od pomocy mieszkańcom w dostępie do informacji publicznej, przez udzielanie bezpłatnych porad i informacji prawnej szczególnie osobom wykluczonym i ubogim, przez mediacje, uczestnictwo w sesjach rad z prawem głosu aż po prawo występowania na zasadach prokuratora w razie konieczności obrony praw mieszkańca.
Rzecznika wybieraliby sami mieszkańcy podczas wyborów samorządowych lub powoływałby albo prezydent państwa, albo rzecznik praw obywatelskich.
Pod warunkiem, że urząd rzecznika mieszkańców w ogóle zostanie powołany.
Co o pomyśle senatora sądzą eksperci zajmujący się problemami samorządu? Prof. Jerzy Regulski, doradca Prezydenta RP określił ten kierunek jako słuszny. Prof. Andrzej Zoll, były rzecznik praw obywatelskich i prezes TK sądzi, że powinien tym zająć się rzecznik praw obywatelskich. A sędzia Jerzy Stępień, współtwórca reformy samorządowej wolałby poprawić działania samorządowych instytucji zamiast tworzyć urząd jeszcze jednego rzecznika.

Co Państwo o tym sądzicie? Nam, mieszkańcom, jest potrzebny rzecznik?