Parzycha, frejtka, gzik, polywka, ruks, plyndze... Nic z tego nie rozumiem. Ale dla pań to pewnie codzienność?
Kiedyś tych nazw, dla określenia prostych potraw, używało się często. Dziś występują sporadycznie, czasem tylko, wśród mieszkańców wsi można je usłyszeć - mówią Henryka Dąbkiewicz i Jadwiga Erdman. - Jak w 1965 roku zjechałam do Białożewina z Kaszub (a moja mama była rodowitą Kaszubką i w tym też języku w domu mówiła), z początku był tu jeszcze ten pałucki ruks, taka oszczędna zupa z ziemniakami i warzywkami, podobna do jarzynowej. Jakoś trudno mi go było podmienić... znałam wcześniej eintopf. Nigdy nie mogłam też zapamiętać nazwy frejtka - zupy mlecznej z zacierkami. Teraz wcale tego nie gotują. A dobre to było - wspomina Urszula Ertman.
Więc chcecie panie powiedzieć, że gwara pałucka to już przeszłość?!
Nic z tych rzeczy! A po co my jesteśmy - zespół ludowy "Pałuczanki"? - Grupa działa już 30 lat! - Założona w 1984 roku przy Kole Gospodyń Wiejskich w Białożewinie przez Eugenię Szymańską - dodaje Edwin Rybarczyk, obecny szef muzyczny zespołu.
Macie tu swoje ulubione, na pałucką nutę, piosenki?
Najpierwszą jest "Żniniok". A to leci tak: Z tamty strony wody/ Stoi żniniok młody/ Żebym jo go dostać mogła/ Na weselne gody. A drugą zwrotkę śpiewa się tak: Żninioka dostałam/ Pracować musiałam/ Czy dni po swoim weselu/ Wyndziskiym dostałam. Co to jest to wyndzisko? Takim batem dostała. Widać nie tak pracowała (śmiech). - Nasz repertuar to głównie pieśni od lat znane na ziemi pałuckiej. Autorami są: Gabriel Leśniewski ze Żnina, Klara Prill z Kcyni, Józefa Kondys z Grocholina, Michał Matuszak ze wsi Głowy - dodaje szef zespołu Edwin Rybarczyk. - Jednak nie stronimy od piosenek z innych regionów Polski. Znamy i prezentujemy ponadto pieśni obrzędowe, piosenki biesiadne oraz kolędy polskie, które stanowią szczególną część dorobku.
Obok "Pałuczanek" nie sposób przejść obojętnie. Barwne stroje - to wasz znak rozpoznawczy.
- Jakże by inaczej! W końcu jesteśmy wizytówką Pałuk. Nie tylko poprzez śpiew, charakterystyczną dla nas mowę, ale i wygląd! Pałuczanka z krwi i kości ma na sobie spódnicę bordową z wełny, piekielnicę białą i czerwoną czarnymi nićmi wyszywaną, koszulę z haftowanymi mankietami, serdak czarny, korale czerwone, no i kryzę białą, haftowaną. Do tego jeszcze pasiasty fartuch i chustę na głowie. Wcześniej były też i czepce - nakrycia głowy bogato haftowane. Wciąż wierzymy, że ten nietani element stroju do naszego zespołu wróci.
Przebieracie się w pałuckie stroje, odchodzicie choć na trochę od codzienności. Ludowość, śpiewanie gwarą, to dziś pewnie i zabawa? **
Tak się zżylim jak jedna rodzina. Ile to jest przygód, wspomnień, radości, podróży po Polsce i zagranicy... - mówią panie Henia, Jadzia i Ula.
Gwara przetrwa dzięki wam. Zarażacie miłością do niej najmłodsze pokolenie?
To właśnie jest ważne, bo młodzi to się na tradycji mało znają. - Ale moja wnuczka się zapisała do zespołu, na studiach jest - wtrąca pani Ula. - I już śpiewa z nami: "Każdy chwali obce kraje, my swoje Pałuki". a
**
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
