Dlaczego nie każdy opiekun niepełnosprawnego dostanie zasiłek - relacja z dyżuru na temat zasiłków dla opiekunów

Ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów z 4 kwietnia 2014 r. realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego i dotyczy osób, które do 30 czerwca 2013 r. pobierały świadczenie pielęgnacyjne, a od 1 lipca 2013 prawo do tego świadczenia wygasło z mocy prawa na podstawie art. 11 ust.3 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r., o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych ustaw (Dz.U poz. 1548 oraz z 2013 r poz. 1557).

- Czy dostanę zasiłek dla opiekuna za opiekę nad mężem? Miałam przyznany do października 2013 roku, ale z mocy prawa straciłam 30 czerwca 2013. W gminie mi powiedzieli, że nie dostanę. Cały czas opiekuję się mężem.
- Gmina ma obowiązek w ciągu 14 dni od wejścia ustawy w życie poinformować każdą osobę, która z dniem 1 lipca 2013 r. utraciła świadczenie pielęgnacyjne o możliwości ubiegania się o zasiłek dla opiekuna.
Proszę złożyć wniosek.
Jeśli miała pani przyznane prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, a teraz dostanie pani decyzję odmowną, proszę się odwołać zgodnie z pouczeniem.

Przeczytaj także: Łzy szczęścia, szok, niedowierzanie. Żużlowe gwiazdy w domach niepełnosprawnych kibiców [wideo, zdjęcia]

- Dlaczego jedne gminy wypłacają zasiłek małżonkom, a inne nie? Skąd to zamieszanie?
- Ustawa o świadczeniach rodzinnych mówi o osobach zobowiązanych do alimentacji. W Kodeksie rodzinno-opiekuńczym nie ma wprost zapisu o alimentacji małżonków, mowa jest o wzajemnej pomocy. Jednak część Samorządowych Kolegiów Odwoławczych uchyliła odmowne decyzje gmin i przyznała świadczenia współmałżonkom. My wychodzimy z założenia, że jeśli współmałżonek miał przyznane świadczenie, czy to przez SKO, czy przez sąd teraz powinien je otrzymać. Ale nie wszystkie gminy tak sądzą.

- Słyszałem, że małżonkowie mogą starać się o specjalny zasiłek opiekuńczy. Jakie warunki trzeba spełnić, by go otrzymać?
- Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje małżonkom, którzy rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu opiekowania się osobą (małżonkiem) który ma orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki.

Natomiast małżonkowie, którzy nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej o specjalny zasiłek opiekuńczy mogą starać się od 1 stycznia 2015 r. przy spełnianiu obowiązujących kryteriów ustawy dotyczących dochodów rodziny osoby niepełnosprawnej i rodziny sprawującej opiekę.

- Żona ma 77 lat, od czerwca 2009 r. przyznane orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności na stałe. Ja mam 85 lat i przyznany na stałe umiarkowany stopień niepełnosprawności. Oboje mamy emerytury. Czy możemy się starać o zasiłek dla opiekuna? Jak i gdzie?
- Zasiłek dla opiekunów państwu się nie należy, bo nie mieli państwo wcześniej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Poza tym mają państwo emerytury.

- Mąż jest rolnikiem i utracił świadczenie pielęgnacyjne na swoją mamę. Czy teraz należy mu się wyrównanie za czas od lipca ubiegłego roku? Czy dalej może się ubiegać o zasiłek za opiekę nad swoją mamą?
- Ustawa mówi, że rolnicy muszą złożyć oświadczenie, że od lipca 2013 roku sprawowali opiekę nad ta osobą i nie prowadzili albo zaprzestali prowadzenia gospodarstwa rolnego. Mówi o tym art. 3 ustawy o zasiłkach dla opiekuna.

- Moja babcia ma 79 lat i teraz dostała orzeczenie o znacznej niepełnosprawności na stałe. Czy teraz mogę ubiegać się o zasiłek dla opiekuna?
- Nie, ustawa o zasiłku dla opiekuna pani nie obejmuje. Zasiłek opiekuńczy przysługuje wyłącznie osobom, które otrzymywały świadczenie pielęgnacyjne do 30.06.2013 r. i decyzje wygasły z mocy prawa.

- Do kiedy można występować o zaległe świadczenia?
- W ciągu 4 miesięcy od wejścia w życie ustawy, czyli do 15 września.

- W jakich sytuacjach można wystąpić po tym terminie?
- Jeśli w ciągu tych czterech miesięcy toczy się postępowanie o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności osobie, nad którą sprawowana jest opieka, wniosek można złożyć w ciągu 4 miesięcy od dnia wydania orzeczenia.

- Czy jest już ustalony termin, kiedy odbędzie się wypłata zasiłków?
- Przede wszystkim trzeba złożyć wniosek i musi być wydana decyzja.
Wnioski złożone po 10. dniu danego miesiąca, jeśli nie będzie toczyło się postępowanie administracyjne i decyzja będzie pozytywna, pieniądze powinny być wypłacone do końca czerwca.

- Od lipca 2013 roku mam wstrzymaną wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego na tatę. Mamy z mężem gospodarstwo rolne i pod groźbą odpowiedzialności karnej mam złożyć oświadczenie, że od lipca 2013 r. do teraz zaprzestałam prowadzenia gospodarstwa rolnego. Co oznacza "zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego"? Jaka to jest odpowiedzialność karna? Przecież opiekując się tatą w ogóle nie mam czasu pomagać mężowi i z tych powodów już musieliśmy z niektórych hodowli zrezygnować.
- Ustawa mówi, że jeśli osoba będąca rolnikiem prowadzi gospodarstwo, to nie przysługuje jej zasiłek dla opiekuna.

Natomiast jeśli ktoś posiada gospodarstwo, ale go nie prowadzi, nie pracuje w nim - może się o zasiłek ubiegać. To są dwie różne sytuacje. W sprawie tej, czy prowadzi czy nie, strona składa oświadczenie.

Za złożenie oświadczenia niezgodnego z prawdą gmina ma obowiązek powiadomić prokuraturę.

- Jak ma wyglądać zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego, bo nie mam pojęcia?
- Niestety, ustawa nie wyjaśnia precyzyjnie, jak rozumieć zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa. A nie ma jeszcze wyroków sądów w tym względzie.

- Czy ubiegając się o zasiłek dla opiekuna trzeba spełnić kryterium dochodowe?
- W przypadku zasiłku dla opiekuna - nie

- Miałam przyznane świadczenie pielęgnacyjne do 30 czerwca 2013 roku, bo do tego dnia było wydane orzeczenie o niepełnosprawności. W moim
przypadku decyzja nie wygasła więc z mocy prawa. Mama dostała w dalszym ciągu orzeczenie. Czy mam prawo do zasiłku dla opiekuna?
- Osoby w sytuacji takiej, jak pani mogą ubiegać się o specjalny zasiłek opiekuńczy. Ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów określa, że osoby, którym od 31 grudnia 2012 do 30 czerwca 2013 r. wygasły decyzje przyznające prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na skutek upływu terminu ważności orzeczenia o niepełnosprawności, a decyzje wydane były na podstawie przepisów obowiązujących przed 1 stycznia 2013 r. mają prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 15 maja do końca 2014 roku. Ten specjalny zasiłek przysługuje im na warunkach określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych obowiązujących od 15 maja również, jeśli te osoby nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Świadczenie to przyznawane jest od miesiąca złożenia wniosku do końca danego okresu zasiłkowego obecnie do 31.10.2014 r. Następnie należy ponownie złożyć wniosek, aby otrzymać spłatę do 31.12.2014 r.

- Miałam przyznane świadczenie pielęgnacyjne za opiekę nad ojcem do września 2012 roku. Tata później dalej dostał orzeczenie, ale ja złożyłam wniosek na początku 2013 roku i gmina mi odmówiła świadczenia. Powiedzieli, że przekraczamy dochód na osobę. Czy teraz mogę się starać o zasiłek dla opiekuna?
- Niestety nie, bo nie otrzymywała pani świadczenia pielęgnacyjnego do końca czerwca 2013 roku. Straciła je pani wcześniej.

- Jestem niepełnosprawny, od 2 lat opiekuje się mną żona, która jest na emeryturze. Czy jej się należy zasiłek?
- Jeśli ma swoją emeryturę, to nie ma prawa do zasiłku.

- Otrzymywałem świadczenie pielęgnacyjne na siostrę do końca czerwca 2013 r. Jestem rolnikiem, prowadziłem i prowadzę gospodarstwo. Czy dostanę teraz zaległy zasiłek? A jeśli nie ja to ktoś inny z rodziny?
- Jeśli prowadził pan gospodarstwo rolne, to nie ma pan prawa do zasiłku. Inna osoba, jeśli do tej pory nie opiekowała się niepełnosprawnym, to nie ma prawa do spłaty.

- Mam I grupę inwalidzką. Córka sprawuje nade mną opiekę, ale jej zabrali te 520 zł od lipca ubiegłego roku. Czy teraz dostanie te pieniądze?
- Jeśli córka nadal się panem opiekowała i nie podjęła w tym czasie pracy, to powinna złożyć wniosek o spłatę od lipca 2013 r. w swojej gminie.

- Od lipca ubr. straciłam zasiłek na mamę. Mam 1,3 ha ziemi, muszę płacić KRUS, ale gospodarstwa nie prowadzę. Nie biorę żadnych dopłat, akcyzy paliwowej, nie mam nawet gospodarstwa zarejestrowanego. Czy dostanę zaległe świadczenia?
- Proszę w gminie złożyć wniosek o spłatę świadczenia od lipca 2013 roku i złożyć oświadczenie, że jest pani właścicielką gospodarstwa, ale pani go nie prowadzi.

- Do czerwca ubr. miałam świadczenie na mamę, później mi je zabrano. Mama zmarła w lutym tego roku, cały czas się nią opiekowałam. Czy zasiłek
od czerwca do lutego mogłabym otrzymać?
- Tak, proszę złożyć wniosek w gminie, która wcześniej wypłacała pani świadczenie. Do dnia śmierci mamy zasiłek pani przysługuje.