Spadek religijności? Tak, ale nie jest lawinowy

Święta trąca religijny charakter?
- Z badań CBOS-u wynika, że dla 63 proc. Polaków Wielkanoc to przede wszystkim święta rodzinne. Przeżyciem religijnym są dla 44 proc. badanych. Badania potwierdzają postępującą laicyzację, która jest procesem nieuchronnym po odzyskaniu niepodległości. Jest przeżywaniem religii na sposób zachodni, ale socjologowie religii zauważają, że mamy do czynienia z pełzającą, wolniejszą niż na Zachodzie laicyzacją. Widać też, że święta tracą wymiar sakralny - zyskując na przeżyciu rodzinnym i wypoczynkowym. Dodam, że postrzeganie świąt wielkanocnych jako świąt rodzinnych nie jest czymś niepokojącym z punktu widzenia Kościoła. Byłoby dobrze, gdyby łączyć to z charakterem religijnym. Wbrew przeżywaniu Wielkanocy na Zachodzie - w Polsce utrzymuje się wysoki poziom praktyk związanych z Wielkim Postem.

- W grupie wierzących 83 proc. pości w Wielki Piątek, a 70 proc. przystępuje do spowiedzi wielkanocnej.
- Na Zachodzie spowiedź kompletnie traci na znaczeniu. W przeciwieństwie do Polski, gdzie zyskuje. Fenomenem społecznym stają się noce konfesjonałów. Pomysł narodził się w Szczecinie, ale objął całą Polskę. Z możliwości spowiedzi w kościołach otwartych przez całą dobę korzysta coraz więcej Polaków. To - wbrew trendom laicyzacyjnym - pokazuje potrzebę pogłębienia życia religijnego. W Polsce spada liczba tych, którzy praktykują, ale przybywa ludzi głęboko wierzących. Odchodzi pokolenie, dla którego katolicyzm był wyłącznie tradycją, a przybywa świadomie przeżywających wiarę. Być może czeka Polskę jednak los "zielonej wyspy". Nastąpił spadek praktyk religijnych, mniej ludzi chodzi do kościoła w niedzielę, także widać spadek powołań. Ale to nie jest lawina, jak prorokowano przed laty.

- W Wielkim Poście młodzi unikają jeszcze rozrywek?
- Widzimy niewątpliwy kryzys w utrzymywaniu charakteru pokutnego Wielkiego Postu. Coraz częściej rozrywek unikają tylko enklawy, ale przecież przybywa tych, którzy głębiej przeżywają wiarę. Na szczęście - także w młodym pokoleniu, które będzie wyznaczało stan polskiego katolicyzmu i jego temperaturę w następnych dziesięcioleciach. Na pewno nie można mówić, że przeżywanie świąt wielkanocnych w ogóle traci swój sakralny wymiar. Powoli ulega modyfikacjom, ale choćby po nocach konfesjonałów, ekstremalnych drogach krzyżowych widać, że młodzi wiążą te święta z wymiarem sakralnym. Młodzi poszukują nowych form wyrazu dla swojej religijności. Proszę zauważyć, jak bardzo rozwijają się rekolekcje internetowe. Ważnym testem i wyzwaniem będą Światowe Dni Młodzieży. One pokażą plusy i minusy młodzieżowego duszpasterstwa. To pozwoli zdiagnozować jego stan. Pokaże, jakie jest - jeśli jest - życie młodzieżowe w parafiach, czy i na ile sprawdziła się katecheza w szkołach?

- Poseł Eugeniusz Kłopotek postuluje wprowadzenie dnia wolnego od pracy w Wielki Piątek (na wzór przywrócenia wolnego w Trzech Króli), a Leszek Miller ironizuje - dlaczego nie zrobić wolnego już w Wielki Czwartek?
- Licytowanie się na dni wolne z religijnego punktu widzenia nie jest najszczęśliwsze. Katolicy żyjący wiarą znajdą czas, żeby te święta przeżywać w skupieniu. Na szczęście nie pracujemy przez całą dobę. Takie inicjatywy mogą być nieskuteczne, ponieważ pokazują tylko powierzchnię, na której nie powinniśmy się koncentrować. Święto Trzech Króli miało ugruntowane miejsce w tradycji, przez lata było dniem wolnym. Natomiast nie jestem za mnożeniem dni wolnych w religijne święta. Powinniśmy uczciwie pracować i uczciwie przeżywać swój wymiar wiary.