Księstwo kujawsko-pomorskie, czyli czym rządzi marszałek i jego ludzie

Tak w skrócie można podsumować zakres samorządowej władzy "marszałkowskich", jak potocznie określa się pracowników z gmachu przy pl. Teatralnym 2 w Toruniu. To tam ma siedzibę urząd marszałkowski. Podległe mu instytucje znaleźć można w całym województwie.

Mija właśnie 15 lat, gdy województwami zaczęli rządzić marszałkowie i sejmiki. Lista kompetencji, wymienionych w ustawie tylko fachowcom mówiła, co naprawdę oznacza samorządowe województwo.

Przeciętny mieszkaniec nie zdawał sobie z tego sprawy, gdy wchodziła w życie reforma administracyjna. Dla niego dalej wojewoda wydawał się ważniejszy. Szybko okazało się, że to nie on rządzi województwem. Chyba dopiero po latach dotarło do nas, jaką władzę i możliwości ma marszałek województwa i jego urzędnicy, o jak wielu sprawach decydują.

Na pozycję i rolę samorządu województwa, a konkretnie jego zarządu z marszałkiem na czele, zwróciła niedawno uwagę "Polityka". Marszałków nazwała nawet "książętami dzielnicowymi". I nie ma w tym przesady patrząc, jak wielką władzę do ręki dała im reforma.

Przeczytaj także: Prezydenci Bydgoszczy i Torunia oraz marszałek mają różne propozycje dotyczące kształtu bydgosko-toruńskiego ZIT-u
Należymy do nielicznych województw, w których nie ma dużej rotacji marszałków. Mamy dopiero drugiego. Najpierw dwie kadencje rządził Waldemar Achramowicz (SLD). Nie był to okres rozkwitu województwa.

Po wyborach w 2006 roku, gdy zwyciężyła PO, na marszałka został wybrany Piotr Całbecki, radny sejmiku. Większe znaczenie miało chyba jego wcześniejsze doświadczenie - odpowiadał za sprawy integracji europejskiej, a w toruńskim ratuszu był dyrektorem wydziału odpowiedzialnego za projekty europejskie. Zasłynął jako sprawny urzędnik, z sukcesami pozyskujący unijne pieniądze. Po nijakich rządach Achramowicza liczono, że rozwój województwa nabierze rozpędu.

Piotr Całbecki pełni swoją funkcję drugą kadencję. Jako województwo ciągle okupujemy miejsca w drugiej połowie rozmaitych rankingów, zwłaszcza tych, które świadczą o rozwoju, sprawdzają potencjał gospodarczy, innowacyjność.
Jaki jest nasz samorządowy kujawsko-pomorski "stan posiadania"? Dla porządku - zarówno pod względem powierzchni (17 971,34 km kw.), jak i liczby mieszkańców zajmujemy 10. miejsce. Należymy do mniejszych województw.

Za prawniczymi sformułowaniami, że samorząd wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzia-lność, dysponuje mieniem wojewódzkim oraz prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu, kryje się ogrom zadań, możliwości i decyzji.

Podległość marszałkowi i jego urzędnikom tak wielu instytucji (wymieniamy je w tabeli) to dziesiątki stanowisk do obsadzenia. To zarząd województwa ogłasza konkursy na szefów tych placówek, określa wymogi, jakie mają spełniać, decyduje o obsadzie stanowisk dyrektorów i prezesów w spółkach, w których ma większościowe udziały. Obsadach czasami budzących kontrowersje i komentarze.

Wystarczy przypomnieć choćby powierzenie Markowi Błaszkiewiczowi funkcji prezesa spółki Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy SA. W 2010 roku burmistrz Rypina i ówczesny wiceszef wojewódzkiej PO przegrał wybory samorządowe, a już na początku 2011 roku zarząd województwa uczynił głównym specjalistą. Później jego kariera potoczyła się błyskawicznie. Opisywaliśmy ją na łamach "Pomorskiej".

Czy też okoliczności, gdy dyrektorem Kujawsko-Pomorskiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych został Franciszek Złotnikiewicz (PSL). Wcześniej członek zarządu województwa, przegrał ostatnie wybory na prezydenta Włocławka. Do zarządu województwa już nie wszedł, ale został dyrektorem podległej marszałkowi instytucji.

Albo utworzenie nowego Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Włocławku (połączenia dotychczasowego i pogotowia ratunkowego) i ustanowienie pełnomocnikiem, a następnie dyrektorem Krzysztofa Malatyńskiego, byłego wiceszefa Szpitala Miejskiego w Bydgoszczy. Działania szefów tej placówki opisuje włocławskie wydanie "Pomorskiej".

Województwo ma też mienie pokaźnej wartości. Według informacji w BIP na koniec 2012 roku to 1 402, 9 mln zł brutto.

Wojewódzkie grunty zajmują 321,27 ha, a budynki i lokale maja 394 tys. m kw powierzchni. Wartość akcji i udziałów w spółkach współkontrolowanych i kontrolowanych (również na koniec 2012 r., wyniosła 244 mln 771 tys. zł.

Ilu pracowników podlega więc marszałkowi pośrednio lub bezpośrednio? To wiadomo tylko o pracownikach zatrudnionych w urzędzie marszałkowskim. Na 1 listopada ubr. zatrudnionych na stałe było 500 osób - tak poinformowała nas rzeczniczka marszałka Beata Krzemińska. Do tego doliczyć należy pracowników zatrudnionych przy realizacji pięciu programów, za które odpowiada urząd marszałkowski. Do tego jest grupa osób zatrudniona do obsługi i realizacji projektów systemowych.

Ile osób ma pracę w jednostkach podległych samorządowi, w spółkach, w których samorząd ma 100 proc. akcji lub udziałów? Nie wiadomo. Takich danych nie ma. Rzeczniczka mówi, że każda z tych placówek ma odrębną osobowość prawną, jest oddzielnym bytem i u-rząd marszałkowski informacji o zatrudnieniu od nich nie zbiera.

To samorząd wojewódzki będzie decydował w najbliższych latach o wydaniu ogromnych u-nijnych pieniędzy. Przypomnijmy, że w nowej perspektywie finansowej (lata 2014-2020) nasze województwo dostało ponad 1 miliard 900 mln euro, 350 mln euro więcej, niż początkowo mówiono. Jak wydamy te pieniądze? Czy napędzą one rozwój województwa, poprawią je-go infrastrukturę, czy przeznaczymy je na kosztowne obiekty, których drogie utrzymanie później obciąży budżet?

Również budżet województwa to niebagatelne pieniądze. Przyjęty 16 grudnia ubr. przez sejmik na bieżący rok przewiduje blisko 917 mln zł dochodów, a wydatki o 10 mln większe.

No i jak tu nie mówić o "księstwie" kujawsko-pomorskim?
Spółki, w których samorząd województwa ma akcje:
- 100 proc. Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy SA oraz Przedsiębiorstwo Uzdrowisko Ciechocinek SA.
- 68,5 proc. w Porcie Lotniczym Bydgoszcz S.A.
- 63,93 proc. w Toruńskiej Agencji Rozwoju Regionalnego

Spółki, w których samorząd województwa ma udziały:
- 100 proc. w Kujawsko-Pomorska Sieć Informacyjna, Kujawsko-Pomorskie Inwestycje Medyczne, Regionalny Ośrodek Edukacji Ekologicznej, Zakład Sprzętu Ortopedycznego i Rehabilitacyjnego.
- 85,24 proc. w Kujawsko-Pomorskim Funduszu Pożyczkowym
- 50,22 proc. udziałów w Kujawsko-Pomorskim Funduszu Poręczeń Kredytowych
- 17,81 proc. w Żnińskiej Kolei Powiatowej
- 4,30 proc. w Pomorskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej
- 5,8 proc. w Przewozach Regionalnych

Instytucje podległe samorządowi województwa:
Samorządowi województwa podlega kilkadziesiąt instytucji z dziedziny kultury, oświaty, służby zdrowia, zawiadujących infrastrukturą.
KULTURA :
- Filharmonia Pomorska (Bydgoszcz)
- Galeria i Ośrodek Plasty-cznej Twórczości Dziecka (Toruń)
Muzeum Archeologiczne (Biskupin)
- Galeria Sztuki "Wozownia" (Toruń)
- Muzeum Etnograficzne (Toruń)
- Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej (Włocławek)
- Opera "NOVA" (Bydgoszcz)
- Ośrodek Chopinowski (Szafarnia)
- Pałac Lubostroń
- Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu
- Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska (Toruń)
- Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna (Bydgoszcz)
- Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury (Toruń)
- Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki "Stara Ochronka" (Bydgoszcz)

ZDROWIE:
- Bydgoskie Centrum Diabetologii i Endokrynologii (uchwała o prywatyzacji)
- Centrum Onkologii (Bydgoszcz)
- Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii (Bydgoszcz)
- Przychodnia Specjalisty-czna "OLK-MED" (Toruń) w likwidacji do 31 bm.)
- Samodzielny Publiczny Za-kład Opieki Zdrowotnej Woje-wódzkie Centrum Reumatolo-gii i Rehabilitacji (Bydgoszcz, uchwała o prywatyzacji)
- Sanatorium Uzdrowiskowe "Przy Tężni" (Inowrocław)
- Wojewódzka Przychodnia Dermatologiczna (Bydgoszcz)
- Wojewódzka Przychodnia Sportowo-Lekarska (Bydgoszcz, w likwidacji do 31 bm.)
- Wojewódzka Przychodnia Zdrowia Psychicznego (Bydgoszcz)
- Wojewódzka Stacja Pogo-towia Ratunkowego (Bydgoszcz)
- Wojewódzkie Ośrodki Medycyny Pracy (Bydgoszcz, Toruń, Włocławek)
- Wojewódzki Ośrodek Tera-pii Uzależnień i Współuzale-żnienia (Toruń)
- Wojewódzki Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych (Świecie)
- Wojewódzki Szpital Dziecięcy (Bydgoszcz)
- Wojewódzki Szpital Obserwacyjno-Zakaźny (Bydgoszcz)
- Wojewódzki Szpital Specjalistyczny (Włocławek)
- Wojewódzki Szpital Zespolony (Toruń)

OŚWIATA:
- Biblioteka Pedagogiczna w Toruniu
- Kujawsko-Pomorskie Centrum Edukacji Nauczycieli (Bydgoszcz, Toruń, Włocławek)
- Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych (Bydgoszcz, Toruń)
- Okręgowy Ośrodek Dokształcania Zawodowego (Bydgoszcz)
- Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka (Bydgoszcz)
- Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze dla dzieci i młodzieży słabo widzącej i niewidomej oraz dla dzieci i młodzieży słabo słyszącej i niesłyszącej - oba w Bydgoszczy
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy (Toruń)
- Medyczno-Społeczne Ce-ntrum Kształcenia Zawodo-wego i Ustawicznego (Toruń, Inowrocław)
- Zespół Szkół Specjalnych (Bydgoszcz, Ciechocinek)
- Zespół Szkół Społecznych (Toruń)

INNE:
- Parki krajobrazowe: Brod-nicki, Gostynińsko-Włocław-ski, Górznieńsko-Lidzbarski, Krajeński, Tucholski, Wdecki, Chełmiński i Nadwiślański
- Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego (Włocławek)
- Kujawsko-Pomorski Ośrodek Adopcyjny (Toruń)
- Kujawsko-Pomorski Ośro-dek Doradztwa Rolniczego (Minikowo)
- Kujawsko-Pomorski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych (Włocławek)
- Nadgoplański Park Tysiąclecia
- Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej (Toruń)
- Wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego (Bydgoszcz, Toruń, Włocławek)
- Wojewódzki Urząd Pracy (Toruń)
- Zarząd Dróg Wojewódzkich (Bydgoszcz)
Niebawem ubędą 4, staną się spółkami pracowniczymi.