Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Ostatni weekend karnawału. Jak kiedyś świętowano ostatni na Kujawach i Pomorzu?

Joanna Pluta [email protected]
Maszkary zapustne z Jacewa, 1920-1933, Kujawy
Maszkary zapustne z Jacewa, 1920-1933, Kujawy z książki B. Stelmachowskiej
Przed nami ostatni weekend karnawału. O tym, w jaki sposób przed wiekami świętowano ostatki na Kujawach i Pomorzu, opowiada Hanna Łopatyńska z Muzeum Etnograficznego w Toruniu.

- Chyba już nie umiemy bawić się tak, jak nasi przodkowie?
- Kiedyś karnawał musiał kończyć się hucznie. Zabawy w ostatnie dni karnawału, których kulminacją był wtorek zapustny, znane były już w XVI wieku, z tego okresu pochodzą informacje o duchownych krytykujących te zwyczaje, nazywając je "zapustami-rozpustami". W całej Europie, także w Polsce, bawiono się w zapusty intensywnie na zabawach, ucztach, maskaradach, turniejach, kuligach. Zapusty ludowe na Kujawach, Pałukach, ziemi chełmińskiej, w Borach Tucholskich, to przede wszystkim pochody przebierańców z maszkarami zwierzęcymi (kozą, bocianem, niedźwiedziem), będące reliktem po pogańskich obrządkach mających zapewnić urodzaj, zdrowie, płodność. Miały one również odpędzić zimę, wszelkie zło i zachęcić wiosnę do szybkiego przybycia.

- A w tym niezastąpione były kobiety, to one przede wszystkim brały udział w obrzędach mających zapewnić urodzaj.
- Wieczorem, po zakończeniu kolędowania "z kozą" odbywała się zabawa zwana "podkoziołkiem", podczas której dziewczęta wykupywały tańce z wybranymi chłopakami rzucając pieniądze na talerz ustawiony obok figurki koziołka. Podczas ostatkowych zabaw kobiety tańczyły "na wysoki len" - im wyżej kobieta skoczyła w tańcu, tym bardziej urodzajny len miał być latem. Dotyczyło to również konopi. Ten ostatni zwyczaj ma również źródło w przedchrześcijańskim zaklinaniu urodzaju.

Zobacz też: Przybranowo. Orszak przebierańców zbierał na Podkoziołka [zdjęcia]

- Czy jakieś z dawnych obyczajów kultywuje się na naszych ziemiach do dziś?
- Do czasów współczesnych dotrwały tylko niektóre z nich. Na Kujawach, od tłustego czwartku do wtorku zapustnego można spotkać liczne, barwne grupy przebierańców "z kozą". Zwyczaj ten w ostatnich latach staje się coraz bardziej popularny - dlatego zachęcam do wycieczki na Kujawy w tych dniach, aby przekonać się na własne oczy. Zabawy nie są już tak huczne jak dawniej, nie są to bale połączone z ucztami i maskaradami, a raczej potańcówki w gronie przyjaciół. Aby nawiązać do tradycji, można, tak jak dawniej, powiesić pod sufitem szkielet śledzia lub kształt ryby wycięty z tektury, który będzie nam przypominał o tym, że to już ostatnia impreza tegorocznego karnawału. A następnego dnia środą popielcową rozpocznie się Wielki Post.

Czytaj e-wydanie »

Zaplanuj wolny czas - koncerty, kluby, kino, wystawy, sport

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska