Toruń. Czego na wielkanocnym stole nie może zabraknąć?

"Polak głodny, to zły". A święta muszą być radosne! Zatem w święta stoły uginają się pod ciężarem wyśmienitych wyrobów. Jakich?

Zapytaliśmy o to Grażynę Szelągowską z Muzeum Etnograficznego w Toruniu, autorkę książki "Kuchnia z rodowodem".

- To biały barszcz albo żurek. Na pewno też biała kiełbasa, albo gotowana, albo pieczona, ryba lub szynka w galarecie. Oczywiście nie może również zabraknąć jajek, a obecnie zapanowała moda na takie z łososiem lub kawiorem. Będą także sałatki jarzynowe, chrzan, a do mięs żurawina - wymienia pani Grażyna.

A na deser?

- Podstawa to mazurek i sernik. Ci, którzy kultywują tradycje wileńskie przygotowują również paschę - dodaje pani Grażyna.
No właśnie, bo przecież w Toruniu mieszka wiele napływowych ludzi. Zarówno tych, którzy przyjechali tu tuż po wojnie ze Wschodu, jak i tych, którzy przybyli do grodu Kopernika później na studia i tutaj założyli swoje rodziny. Nadal jednak pamiętają o swoich zwyczajach kulinarnych przywiezionych z różnych regionów Polski.

W Kujawsko-Pomorskim najdłużej przetrwały one głównie w Borach Tucholskich i na Kujawach. Oskar Kolberg w monografii Kujaw napisał; "Strawę codzienną Kujawiaków stanowią głównie: na śniadanie: żur z kartoflami lub chlebem. Jest to śniadanie zwykłe".
Dziś żur to wielkanocna potrawa. Jeśli macie ochotę ugotować taki tradycyjny, podajemy dwa przepisy z książki "Kuchnia z rodowodem".

Żurek świąteczny I

3 l wody, 3 szklanki zakwasu na żurek, 1/2 szklanki śmietany, 1/2 kg białej kiełbasy, marchew, pietruszka, 4 jajka, 1 cebula, 1 łyżka startego chrzanu, 2 ząbki czosnku, sól, pieprz, liść laurowy, majeranek i ziele angielskie.
Zagotować wodę, dodać oczyszczone warzywa, liść, ziele, pokrojoną cebulę, roztarty czosnek, pokrajaną w plastry kiełbasę, majeranek, gotować na małym ogniu około 40 min. Dodać zakwas żurku, śmietanę, chrzan, przyprawić solą i pieprzem, zagotować. Podawać z jajkami ugotowanymi na twardo.
To przepis Aliny Książek (Pławin na Kujawach).

Żurek świąteczny II

3 l wywaru z kości, 1 i 1/2 l zakwasu na żur, 2 ząbki czosnku, 3 ziarnka jałowca, szczypta majeranku, sól do smaku.
Wywar z kości przecedzić, dodać zakwas i przyprawy, zagotować, dodać obrane mięso z kości pokrojone w kostkę, wędlinę oraz jajko ugotowane na twardo.
To z kolei przepis Aleksandry Zawadzkiej (Wichrowice, Kujawy).
Na na deser zaś?

Mazurek chlebowy

1 szklanka cukru, 1 łyżka masła, 8 żółtek, 3 białka, 1 szklanka mąki razowej, wanilina.
Szklankę cukru utrzeć z żółtkami i masłem do białości, dodać odrobinę zapachu, dosypać przesianą mąkę. Na koniec dodać pianę z białek i delikatnie wymieszać. Wylać ostrożnie na wysmarowaną masłem blachę. Piec 20 minut, następnie polukrować.

To przepis Joanny Sosińskiej (KGW "Jagna", Tłuchowo, ziemia dobrzyńska).

Teraz chętnie wracamy do starych, babcinych przepisów. Zaś na początku XX w. to właśnie m.in. czasopisma uczyły nowoczesnego wówczas gotowania i pieczenia. Np. "Przodownica", "Praca" i "Dobra Gospodyni" czy "Gospodyni Pomorska". W tym ostatnim m.in. publikowano artykuły na temat zasad zdrowego żywienia, różne przepisy na potrawy i przetwory, a nawet zestawy jadłospisów na okres postu i świąt. Popularnym wśród kobiet poradnikiem była książka "Kuchnia gospodyni wiejskiej" Wandy Żebrowskiej-Kacprzakowej, opublikowana w latach 20. XX wieku, a wznowiona w latach 50. XX wieku.

Teraz przepisów jest pod dostatkiem, dlatego proponujemy skorzystać z tych najbardziej sprawdzonych.