Grudziądz - miasto z ułańską fantazją

Grudziądz - Stare MIasto z lotu ptaka

Grudziądz to stutysięczne miasto położone na prawym brzegu Wisły, w północnej części województwa kujawsko-pomorskiego. Miasto stanowi naturalne wrota ku Borom Tucholskim, zamkom krzyżackim, ziemi chełmińskiej oraz ku atrakcjom Pojezierza Iławskiego.

Grudziądz - Stare MIasto z lotu ptaka

Historia i zabytki

Ponad 700-letnia burzliwa historia Grudziądza pozostawiła swój trwały ślad w postaci wyjątkowych zabytków. Już przy wjeździe do Grudziądza przez most na Wiśle wszystkich turystów wita unikatowa panorama gotyckich spichrzy. Stare Miasto zauroczy nas także gotycką kolegiatą św. Mikołaja i trzema pięknymi barokowymi klasztorami: jezuickim, benedyktynek i reformatów.
Pomimo burzliwej historii, w Grudziądzu zachowało się wiele zabytków wartych obejrzenia, które przyciągają swoją niepowtarzalnością, różnorodnością architektoniczną oraz niezaprzeczalnym urokiem. Proponujemy zwiedzanie Grudziądza z uwzględnieniem najciekawszych zabytków architektury:

Grudziądz - Spichrze

a) Zespół spichrzy
Dwadzieścia sześć spichrzy grudziądzkich stanowi unikalny zespół urbanistyczny
na skalę europejską. Nie tylko tworzy zwartą kurtynę dla zachodniej części starego miasta, ale wraz z kościołem farnym istotną część historycznej panoramy miasta. Panorama Grudziądza ze spichrzami jest niewątpliwie powszechnie rozpoznawana i stanowi jeden z piękniejszych pejzaży miejskich w Polsce. Unikalna jest również konstrukcja poszczególnych budowli - jedno lub dwukondygnacyjne zabudowania dostępne z poziomu miasta są w istocie wielokondygnacyjnymi budowlami o strzelistych proporcjach - widocznymi w całej okazałości dopiero od strony nabrzeża Wisły. Pierwszy murowany spichlerz powstał w 1341 roku i wraz z pozostałymi stanowił, podobnie jak dziś, zwarty ciąg. Te monumentalne budynki spełniały wówczas funkcję magazynów zbożowych oraz obronną.

Grudziądz - korytarz Cytadeli

b) Cytadela

Perełką dla miłośników zabytków militarnych jest usytuowana przy skarpie wiślanej Cytadela Grudziądzka, która powstała w drugiej połowie XVIII w. Twierdza ta spełniła swoją militarną rolę tylko raz, w czasie wojen napoleońskich. Dzisiaj jest jednym z najbardziej okazałych obiektów XVIII-wiecznej sztuki militarnej w Europie. Turyści mogą zwiedzać niemal wszystkie forty wchodzące w skład zaplecza militarnego Twierdzy Grudziądz,
a także samą Twierdzę, która do dziś jest obiektem wojskowym.

Brama Wodna - fot M. Czepek

c) Mury miejskie
Wzniesione na początku XIV w. mury posiadały 5 bram: Wodną, Toruńską, Boczną, Łasińską i Zamkową, której szyja bramna łączyła się z przedzamczem. Na murach wzniesiono 10 wież. Przez wieki mury były systematycznie rozbudowywane i umacniane. Pod koniec XIX wieku, wskutek rozbudowy miasta, częściowo je rozebrano.

d) Klasztor Benedyktynek
Pierwszy klasztor zbudowany w 1631 r. został spalony w czasie potopu szwedzkiego. Obecny, barokowy, pochodzi z lat 1728-1731. Po kasacie zakonu mieściło się tu seminarium nauczycielskie, w czasie wojny dom starców, obecnie swoją siedzibę ma tutaj muzeum. Gmach ma kształt nieregularny, w kształcie litery "L".

e) Brama Wodna

Brama Wodna z początku XIV w., dawniej zamykana broną (dzisiejsza brona pełni funkcję ozdobną). Spalona w 1659 r. oraz w 1945r., po wojnie gruntownie odbudowana. Bramą wbudowaną we fragment murów miejskich wjeżdżano do miasta i zamku z Placu Portowego (błoni nadwiślańskich). Wskutek odbudowy przekształcono jej elewację od strony miasta, przez co straciła gotycki i obronny charakter.

Grudziądz - Kościół św. Fr.Ksewerego

f) Góra Zamkowa

Na najwyższym wzniesieniu w Grudziądzu, w latach 1250-1299 Zakon Krzyżacki wzniósł zamek. Krzyżacka warownia na planie nieregularnego czworoboku swym wyglądem przypominała zamek w Gniewie z tą różnicą, że pomiędzy skrzydłami istniała
tu 30-metrowej wysokości wieża, zwana Klimkiem. Zamek wielokrotnie niszczony, głównie w okresie wojen szwedzkich. Dziś możemy podziwiać studnię, resztki murów kaplicy zamkowej, odsłonięte fundamenty wieży Klimek oraz wspaniałą panoramę, jaka roztacza
się stąd na miasto i dolinę Wisły.

g) Kolegium jezuickie

Ufundowane przez wojewodę chełmińskiego Jana Działyńskiego. Kolegium wzniesione
w latach 1647-1725, na rzucie prostokąta, z dwoma skrzydłami od północy. W sieni
na sklepieniu XVIII-wieczna polichromia z namalowaną iluzjonistycznie kopułą. Na parterze w skrzydle zachodnim refektarz o sklepieniu zwierciadlanym, z lunetami o bogatej stiukowej dekoracji z lat 1720-1730. Od 1897 r. do dziś swoją siedzibę ma tu Urząd Miejski.

h) Kościół parafialny pw. św. Mikołaja

Zbudowany na przełomie XIII/XIV w. W 1659 r. zniszczony przez pożar, potem odbudowany. Gotycki, trójnawowy, pseudohalowy, z wieżą od zachodu. Wnętrze: w nawach sklepienia gwieździste, chrzcielnica z czarą romańską z XIII w., późnogotyckie polichromie, ołtarz główny barokowy z 1728 r., pozostałe wyposażenie z XVII, XVIII i XX w.

Grudziądz aktywnie

Tradycje kawaleryjskie
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Grudziądz stał się siedzibą Centrum Wyszkolenia Kawalerii - najważniejszej szkoły wojskowej kształcącej i doszkalającej ułanów. Tu także stacjonował słynny z szarży pod Krojantami 18 Pułk Ułanów Pomorskich, dlatego o Grudziądzu mówi się dziś, że jest stolicą polskiej kawalerii. Współcześnie kultywuje się tradycje ułańskie poprzez coroczne zjazdy kawalerzystów II RP, uświetniane pokazami sprawności wojsk rodem z dwudziestolecia międzywojennego i czasów obecnych.

Najmniejsze miasto z tramwajami
Grudziądz jest najmniejszym miastem w Polsce, które posiada linie tramwajowe,
a także jedynym miastem w Polsce gdzie zachowała się komunikacja tramwajowa przejeżdżająca przez Stare Miasto. Układ ten posiada wielki potencjał nie tylko turystyczny, ale również bardzo ważny jest w codziennym funkcjonowaniu miasta, wykorzystując obecność komunikacji tramwajowej w ścisłym sercu miasta. Dużą ciekawostką jest fakt, iż tramwaje elektryczne pojawiły się w Grudziądzu w 1899 r., czyli kilka lat wcześniej niż
w Krakowie czy Warszawie.

"Tatarak" Andrzeja Wajdy w Grudziądzu
Unikatowa panorama gotyckich spichrzy oraz przepiękny nadwiślański krajobraz zdecydował, że zdjęcia plenerowe do filmu "Tatarak" Andrzeja Wajdy powstały właśnie
w Grudziądzu. Niewątpliwą atrakcją dla turystów jest scena plenerowa, którą reżyser pozostawił grudziądzanom. Na tej scenie przez cały okres letni odbywają się imprezy kulturalno-rozrywkowe. Przez cały rok można oglądać plenerową wystawę fotogramów Piotra Bujnowicza z planu "Tatarak", która prezentuje najpiękniejsze sceny
z filmu, które powstały właśnie tutaj. Ekspozycja jest umiejscowiona przy alejce niedaleko Flisaka wzdłuż murów obronnych Miasta. To miejsce jest jednym z chętniej odwiedzanych nie tylko przez mieszkańców, ale także przez turystów. Spośród kilku tysięcy zdjęć, wybrano na tę wystawę właśnie te, przedstawiające znanych artystów ze świata filmu i teatru na tle niepowtarzalnych grudziądzkich plenerów. Dodatkowo, fotogramy opatrzone są osobistymi komentarzami tych, którzy pracowali przy produkcji, m.in. Andrzeja Wajdy, Krystyny Jandy oraz Pawła Szajdy, aktora mieszkającego na co dzień w Nowym Jorku.

Geotermia Grudziądz - solankowe SPA
Nową atrakcją turystyczną jest Geotermia Grudziądz, która wykorzystuje bogate złoża termalnych źródeł solankowych do zabiegów leczniczych, kąpieli rekreacyjnych.
W grudziądzkim SPA jest jedyna w Europie tężnia solankowa zamknięta w szklanej piramidzie. http://www.it.gdz.pl/fot/geotermia1.jpgDzięki niezwykłemu odkryciu z lat siedemdziesiątych XX wielu, jakim było odkrycie złóż wód termalnych w miejscowości Marusza koło Grudziądza, można mówić dziś o nowoczesnym wykorzystaniu zasobów natury w drodze do zdrowia i piękna. Na głębokości ponad 1600 m poniżej poziomu terenu natrafiono na pokłady ciepłej wody o temperaturze 44˚ C. Po przeprowadzonych analizach oraz dzięki rosnącemu zainteresowaniu zasobami geotermalnymi, możemy dziś cieszyć się wyjątkowymi i niewyczerpalnymi zasobami leczniczymi wody z wnętrza ziemi. Jej unikalny skład stawia ją w pozycji najlepszych wód leczniczych w Europie. http://www.it.gdz.pl/fot/geotermia2.jpgPierwszy obiekt balneologiczny powstał w marcu 2006 r. Posiada cztery pracownie: balneoterapii, krioterapii, kinezyterapii oraz masażu leczniczego. http://www.it.gdz.pl/fot/geotermia3.jpgKąpieli solankowych można również zażywać w grocie solankowej. Jest to oryginalnie zaprojektowany basen, który dzięki zawartości solanki i specjalistycznego systemu podwodnego masażu perełkowego, posiada dwa zastosowania w celach leczniczych
i relaksacyjno - rehabilitacyjnych.http://www.it.gdz.pl/fot/geotermia4.jpg Jest to idealne miejsce na relaks przy spokojnej muzyce, spotkanie w miłym towarzystwie. Faktem jest, że godzina spędzona w piramidzie równa jest dniu spędzonemu nad morzem. O wyjątkowych właściwościach leczniczych grudziądzkiej solanki, świadczy również zawartość jodków, która ma decydujące, zdrowotne znaczenie
w inhalacji górnych dróg oddechowych, w leczeniu niedoczynności tarczycy oraz przyspieszonej przemianie materii. Inhalacje oczyszczają płuca (cenna informacja dla palaczy), wspomagają regenerację systemu nerwowego, wygładzają i nawilżają skórę cennymi składnikami solanki.

Miasteczko westernowe Kansas City - MEGA PARK
Nieopodal Grudziądza, w przepięknym lesie, w sąsiedztwie Jeziora Rudnickiego leży miasteczko westernowe Kansas City.

Misteczko Westernowe “Kansas City" w Rudniku to wspaniałe miejsce na spędzenie wolnego czasu z dziećmi, ale nie tylko. Każdy może poczuć się tam jakby cofnął się w czasie do lat z okresu Dzikiego Zachodu, gdzie można spotkać mnóstwo kowboi i kowbojek oraz poznać ich codzienne życie. Na ulicach miasteczka spotkać można strzelających kowboi, bandę braci Daltonów, dzikie rumaki. Miasteczko Westernowe zaprasza na bogaty program z życia na Dzikim Zachodzie. Z niezwykłym rozmachem przygotowane są najlepsze w Polsce pokazy kowbojskie - Western Show. Można udać się w odwiedziny do Mexico City czy Wioski Indiańskiej, a także wziąć czynny udział w wielu ciekawych konkurencjach, zainspirowanych życiem dzikiego zachodu. Dodatkowo można zwiedzać Krainę dinozaurów, Krainę bajek, baśni i legend oraz Parki Safari.

Loty widokowe
Loty widokowe nad Grudziądzem oferuje Aeroklub Grudziądzki w Lisich Kątach. Klub do dyspozycji turystów posiada samoloty JAK 12A oraz Antonowy. JAK mieści
3 pasażerów i lata z prędkością 180 km/h, na maksymalnym pułapie 4000 metrów i zasięgu maksymalnym 1070 km. Dziesięciominutowy lot nad miastem to koszt 150 zł. Większe grupy i wycieczki mogą zamówić loty Antonowem (popularne "Antki"). Samolot mieści 10 pasażerów, zaś przelot nad miastem to wydatek 50 zł od osoby. Szczegóły na stronie Aeroklubu Grudziądzkiego www.lisie.prv.pl.

Grudziądz aktywnie
Szeroka oferta noclegowa i atrakcyjne położenie stwarzają niepowtarzalną okazję
do uprawiania niemal wszelkich form aktywności - od sportów wodnych, które można uprawiać na jeziorach i rzekach, przez turystykę rowerową na licznych ścieżkach rowerowych i drogach leśnych, po turystykę pieszą i nordic walking na świetnie wytrasowanych
i oznakowanych szlakach. Dwa jeziora znajdujące się w granicach administracyjnych miasta są częstym miejscem rodzinnego wypoczynku i rekreacji nad wodą. Nad największym z nich, jeziorem Wielkim Rudnickim znajduje się wiele miejsc wczasowych, plaż, wypożyczalni sprzętu sportowo-turystycznego i ośrodków żeglarskich.

- Koncert Noworoczny (styczeń)
- Powrót Grudziądza do Macierzy (23 styczeń)
- Dni Kopernikowskie (marzec)
- Ogólnopolski Turniej Piłki Ręcznej Juniorów Młodszych (marzec)
- Koncert Wielkopostny (marzec - kwiecień)
- Festiwal Teatralny "Grudziądzka Wiosna Teatralna" (kwiecień - maj)
- Grudziądzkie Amatorskie Prezentacje Artystyczne GAPA (maj)
- Święto Flagi (2 maja)
- Święto Konstytucji 3 Maja (3 maj)
- Majówka Europejska (maj)
- Grudziądzka Kieszeń Sceniczna (maj)
- Międzynarodowy Wyścig Kolarski Juniorów o Puchar Prezydenta Grudziądza (maj)
- Wystawa Fotografii "Grudziądz Foto" (czerwiec)
- Młodzieżowe Regaty Wioślarskie (czerwiec).
- Spływ kajakowy Wisłą (czerwiec)
- Dni Grudziądza (czerwiec)
- Festiwal - Grudziądzkie Lato z Muzami "Lato na Starym Mieście" (czerwiec- sierpień)
- Zjazdy Kawalerzystów II RP (maj - sierpień)
- Imprezy plenerowe "Pożegnanie Wakacji" (sierpień)
- Międzynarodowy Festiwal Muzyki Gospel (sierpień)
- Turniej Żużlowy o Puchar Prezydenta Grudziądza (wrzesień)
- Pomorska Gala Światła i Energii (wrzesień)
- Dni Dziedzictwa Europejskiego (wrzesień)
- Międzynarodowy Bieg Uliczny im. Bronisława Malinowskiego (wrzesień)
- Puchar Polsk Kobiet w boksie (listopad)
- Jarmark św. Mikołaja (grudzień)
- Koncerty Niedzielne (raz w miesiącu przez cały rok)
- Rajdy Rowerowe (cały rok)
- Rajdy Nordic Walking (cały rok)
- Koncerty w Klubie Akcent (piątek - cały rok).

Przydatne linki
www.grudziadz.pl portal miejski
www.it.grudziadz.pl informacja turystyczna
www.geotermiagrudziadz.pl grudziądzkie solanki
www.rawelin.com.pl obsługa cytadeli
www.cwk.grudziadz.pl wszystko o kawalerii
www.rancho.tfirma.pl miasteczko westernowe