Nasza wieża na Starym Mieście zasługuje na pokazanie. Mury jednak pod szklaną taflą

Minął miesiąc od zakończenia wykopalisk na rynku Starego Miasta w Bydgoszczy. Teraz, w murach Uniwersytetu Mikołaja Kopernika powstaje dokumentacja bydgoskich badań. Los wykopalisk i sposób, w jaki będą wyeksponowane, rozstrzygnie się dopiero, gdy te dokumenty dotrą do miejskiego konserwatora zabytków.

Spierają się o Stary Rynek - jak wyeksponować fragmenty ratusza?
Baszta na środku rynku

- Ustawowo mamy trzy lata na opracowanie i naukowe skonkretyzowanie naszych odkryć - mówi prof. Wojciech Chudziak z toruńskiego UMK, który kierował badaniami na bydgoskim Starym Rynku.

- Zapewniam jednak, że wywiążemy się z tego wcześniej. To kwestia najbliższych miesięcy. Do tego nas zobowiązuje umowa z konserwatorem.

Jedne z najciekawszych znalezisk, na które natrafiono pod płytą Starego Rynku, to pozostałości ratuszowej wieży.

- Mury są doskonale zachowane - wyjaśnia Chudziak. - Wieża jest nieco młodsza od samego ratusza, tego murowanego z XVI w, rzecz jasna. Została do niego dobudowana najpewniej dopiero około XVII w.

Archeolodzy odkryli też ślady osadnictwa na miejscu obecnego rynku, pochodzące jeszcze z epoki neolitu. A to oznacza, że tereny współczesnej Bydgoszczy były zasiedlane nawet tysiące lat przed założeniem miasta. Archeolodzy zasypali już wykopy, ale w ratuszu trwa dyskusja, w jaki sposób udostępnić te odkrycia do oglądania mieszkańcom.

Najpierw ekspertyza
- Sam fakt, że wykopaliska znalazły się z powrotem pod ziemią, nie powinien dziwić - mówi Maciej Grześkowiak, zastępca prezydenta Bydgoszczy.

- Zadaniem archeologów miało być zbadanie tego, co znajduje się pod Starym Rynkiem. A potem zasypanie tego. Okazało się, że tylko badania ingerujące w strukturę wykopalisk, dają pełen obraz dawnego ratusza. Dotychczas stosowane pomiary tak zwane nieinwazyjne, nie umożliwiały przeprowadzenia tak dokładnych badań.

Grześkowiak podkreśla, że na konkretne decyzje w sprawie ewentualnego wyeksponowania znalezisk przyjdzie jeszcze czas.

- Archeolodzy mieli się skupić na badaniach, czyli na swojej pracy - dodaje zastępca prezydenta. Tymczasem pomysł umożliwienia oglądania ceglanych i kamiennych fundamentów starego ratusza istnieje już od roku. Był to jeden z elementów koncepcji odbudowy zachodniej pierzei Starego Rynku. Autorami tej idei są projektanci z pracowni GM Architekci.

Projekt zakładał obniżenie części rynku. Tak, by umożliwić zwiedzającym oglądanie fundamentów XVI-wiecznego ratusza przez ścianę ze szkła.

- Poczekajmy najpierw, aż zostanie opracowana dokumentacja odkryć, zanim podejmiemy decyzje dotyczące Starego Rynku - mówi Sławomir Marcysiak, miejski konserwator zabytków. - Jeszcze za wcześnie, by mówić, że zwycięży ta albo inna koncepcja.

Entuzjastą ponownego odkopania i zabezpieczenia murów dla zwiedzających jest za to sam Wojciech Chudziak.

- Nasze znaleziska nie tylko mogą, ale powinny zostać odsłonięte. Takie praktyki są powszechne na całym świecie - zaznacza archeolog z UMK. - Najpierw trzeba jednak odpowiednio przygotować odkopane mury. Jeżeli mają być przykryte taflą szkła, trzeba zadbać o ich wentylację.

Nie wszystkim podobają się takie pomysły.

- Podobne obietnice wyeksponowania wykopalisk słyszałem już wielokrotnie. Najpierw mówiono o tym, zanim przy ulicy Mostowej powstała kamienica z kawiarniami i restauracjami - przypomina historyk Andrzej Bogucki, znany z walki o odbudowę zachodniej pierzei w historycznym kształcie.

- Później miały zostać udostępnione do oglądania mury grodu przy ul. Grodzkiej. Wyrósł tam hotel. Na temat tamtejszych wykopalisk cisza. Nie wiadomo, co powstanie na Starym Rynku. Może po prostu zaznaczyć zarys dawnego ratusza różnobarwną kostką brukową?

Chudziak komentuje pomysł Boguckiego: - Przecież wykonanie zarysu ratusza nie koliduje z odsłonięciem części wykopalisk.