Chroniony stosunek pracy. Kto nie musi się obawiać?

Jedną z grup, której stosunek pracy jest chroniony, są pracownicy w tzw. wieku przedemerytalnym. W myśl art. 39 kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.

Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określa powszechny wiek emerytalny. Dla kobiet wynosi on 60 lat, a dla mężczyzn 65 lat. Jego osiągnięcie uprawnia pracownika do nabycia prawa do tzw. normalnej emerytury.

Przy czym należy pamietać, że w odniesieniu do niektórych pracowników obowiązuje niższy od powszechnego wiek emerytalny. Osoby te korzystają z ochrony przed zwolnieniem w okresie 4 lat przed osiągnięciem tego wieku.

Zakazana zmiana pracy i płacy

Pracownik, który znajduje się pod ochroną przedemerytalną nie musi obawiać się również, że pracodawca zmieni na jego niekorzyść warunki pracy i płacy.
Od tej zasady istnieją jednak wyjątki. Pracodawca może dac pracownikowi wypowiedzenie zmieniające, jesli takie wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:

- wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub tej ich grupy, do której należy pracownik,

- stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawiniona przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.

Jeżeli pracownik nie przyjmie zaproponowanych mu nowych warunków pracy lub płacy, jego umowa ulegnie rozwiązaniu.
Wręczenie pracownikowi w wieku przedemerytalnym wypowiedzenia zmieniającego jest także dopuszczalne na podstawie ustawy z 13 marca 2003 roku o szczególnychzasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Urlop lub zwolnienie lekarskie

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy (choroby), jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia.
Zgodnie z art. 53 kodeksu pracy, pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia:
- jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

- dłużej niż 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,

- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (tj. 270 dni) - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową.

Ciąża i urlop macierzyński

Szczególnej ochronie przed rozwiązaniem umowy o pracę podlegają kobiety w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego. W takich przypadkach zasadą jest, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę. Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umów o pracę dotyczy umów zawartych na czas nieokreślony, a także umów terminowych, z wyjątkiem umowy na okres próbny nieprzekraczający jednego miesiąca. Umowa o pracę zawarta na czas okreslony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczajcy jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.