Dąbie, czyli kujawska historia. Warto zobaczyć! [ZDJĘCIA]

Dąbie wyłoniło się z niebytu w roku 1298, gdy wymieniono ją w dokumencie własnościowym Dobiesława herbu Awdaniec.

Wieś Dąmbskich

Jak czytamy w "Materiałach do dziejów rezydencji w Polsce - Kujawy wschodnie" Piotra Bokota i Piotra Nowakowskiego, z tej wsi wywodzi się ród Dąmbskich.

Jako pierwszy takie nazwisko przyjął w XVI wieku Marcin z Dąbia. Postać znakomita, jako że sprawował urząd burgrabiego w Radziejowie.

Pod koniec XVI stulecia wnuk Marcina - Andrzej Dąmbski scalił w swych rękach rozdrobniony majątek ziemski. Andrzej zrobił błyskotliwą karierę polityczną i pomnażał swój majątek na Kujawach. W XVII wieku największy rozgłos z rodu Dąmbskich zyskał biskup Stanisław. Z własnej kiesy wystawił chorągiew husarską na wyprawę wiedeńską Jana III Sobieskiego (1683 r.). Jego brat Zygmunt był m.in. wojewodą brzesko-kujawskim i posłem na Sejm.

Pierwszy dwór

Dojazd, informacje:

- Dąbie Kujawskie w gminie Lubraniec leży przy drodze powiatowej, ok. 5 km na północny zachód od Lubrańca.
- Najlepszy dojazd zapewnia droga krajowa nr 62: Strzelno - Kruszwica - Radziejów - Brześć Kujawski - Włocławek. Na wysokości Redecza Krukowego należy skręcić na południe.
- Z Lubrańca, który leży przy drodze nr 270, trzeba skręcić na Redecz - Parcele, a potem w prawo bezpośrednio na Dąbie Kujawskie.
- Do naszej miejscowości dojedziemy autobusem PKS z Włocławka, Brześcia Kujawskiego i z Lubrańca.
- Samochód prywatny można zaparkować bezpłatnie w centrum wsi opodal kościoła.
- Parafia pw. Świętej Trójcy w Dąbiu Kujawskim, tel. 54 286 38 55.

Uważa się, że to właśnie Zygmunt wzniósł pod koniec XVII wieku w Dąbiu drewniany dwór kryty czterospadowym łamanym dachem. Budynek otaczał park ze stawem i fosą. Być może dwór miał wtedy charakter obronny.

Sprzedana kolebka

Stanisław Dąmbski, wojewoda brzesko-kujawski, sprzedał kolebkę swego rodu w roku 1777.
Nowym właścicielem został Ignacy Zagajewski, stolnik kujawski. Nazwa wsi pozostała jednak nie zmieniona i świadczy o niepośledniej roli Dąmbskich w życiu społeczno - politycznym Kujaw i całej Rzeczypospolitej.

Zapewne w roku 1790 Ignacy Zagajewski rozbudował dwór. Dość powiedzieć, że w czasach Księstwa Warszawskiego (1807-1815) zespół dworsko-parkowy w Dąbiu uważany był jako jeden z najciekawszych na Kujawach.

Nadal należał do Zagajewskich. W roku 1853 lub 1858 majątek kupił Jan Mittelstaedt. Kilka lat później dwór został nieco przebudowany.

Majątek w Dąbiu Kujawskim posiadał prywatnego właściciela - rodzina Szajewskich - do 1944 roku.

Została ruina

Dwór dawnych właścicieli majątku, a właściwie to, co z niego zostało, znajduje się w północno- wschodniej części wsi w starym, zdziczałym parku. - Panie, toż to ruina aż żal ściska serce - skarży się jeden z mieszkańców Dąbia. - Może jeszcze i dałoby się to uratować, ale budowlę zaczęto rozbierać. Kto? Wolę o tym nie mówić.

Wyjeżdżając ze wsi, należy skręcić w pierwszą w lewo asfaltówkę i przejechać ok. 150 m do widocznej zielonej kępy. To dawny park krajobrazowy. Samochód można zaparkować przed wjazdem. Dalej trzeba iść gruntową drogą przez stary mostek nad suchą już fosą, która łączyła się ze stawem.
Dwór rzeczywiście dożywa już swych dni. Widać, że jego centralna część została rozebrana, ostały się skrzydła, ale i one są kompletnie zrujnowane i grożą zawaleniem. Do środka lepiej nie wchodzić.
Miejscowa legenda mówi o podziemnym tunelu, który łączył dwór z kościołem. To jednak mało prawdopodobne, bo obie budowle dzieli spora odległość.

Drewniany kościół

Ignacy Zagajewski i jego żona Joanna z Trzcińskich ufundowali w roku 1789 lub 1790 kościół parafialny pw. Świętej Trójcy o konstrukcji zrębowej, postawiony na kamiennych podziemiach. Tylko ten fakt (podziemia) może uprawdopodabniać wspomnianą legendę. W kryptach chowani byli co znaczniejsi mieszkańcy wsi. Kościół zachował się do naszych czasów i jest najcenniejszym zabytkiem miejscowości. To już czwarta drewniana świątynia w historii parafii.

Wnętrze zdobią cenne zabytki. Najstarsze "pamiętają" wcześniejszy kościół, by wspomnieć o Trzyosobowej Grupie Pasji z przełomu XV i XVI wiek i o pozłacanym kielichu z roku 1742.

Budowla ma już swoje lata i niebezpiecznie odchyla się od pionu. By zapobiec katastrofie, zabezpieczono ją stalowymi linami zakotwiczonymi w betonowych blokach.

Na terenie kościelnym znajduje się wolnostojąca metalowa dzwonnica z roku 1957 z zakupionymi w roku 1946 dzwonami: "Maryja", "Jezus" i "Józef".

Uwagę zwraca brama w ogrodzeniu z kutego żelaza z roku 1884. Prowadzi do niej aleja lipowa. W pobliżu kościoła znajduje się plebania z początku XX wieku i organistówka.

Parafia funduje sobie nowy większy kościół, którego mury wznoszone są w niewielkiej odległości od starego - w dawnym sadzie.

Pamięci zmarłych

Niegdyś stary kościół otaczał cmentarz. Tego już jednak nie ma - zmarli spoczywają na pobliskim cmentarzu, na którym znajduje się wiele ciekawych nagrobków, m.in. Tomasza Bilewskiego - członka Senatu Królestwa Polskiego, właścicieli okolicznych majątków i księży tutejszej parafii.
Spoczywają tu także dwaj żołnierze polscy - uczestnicy kampanii wrześniowej oraz dwaj żołnierze radzieccy polegli w roku 1945.

W Dniu Wszystkich Świętych na tych i na wielu innych grobach, jak w wszędzie w Polsce, zapłoną znicze.