Kwesta na Starofarnym i Nowofarnym

Każde miasto ma taki cmentarz. Stary, z pięknymi nagrobkami, na którym spoczywają wybitne postaci i ludzie bardzo zasłużeni dla swojej małej ojczyzny. Ma Kraków cmentarz Rakowicki, Warszawa - Powązki, we Lwowie jest cmentarz Łyczakowski, w Wilnie - na Rossie. Bydgoszcz ma dwie takie nekropolie - Starofarną i Nowofarną. Obie kryją prochy wielu znamienitych osób.

"Ojczyzna to ziemia i groby. Narody tracąc pamięć, tracą życie". To powiedział marszałek Ferdynand Foch. Gdyby wiedział, jak cenna jest jego myśl...

Przypominamy ją teraz, bo za kilka dni 11. kwesta. W tym roku zbieramy pieniądze na odnowę zabytkowych nagrobków na cmentarzu Starofarnym, za rok pozyskane z kwesty fundusze pójdą na renowację grobów na cmentarzu przy ul. Artyleryjskiej.

Założył go ksiądz Markwart
Mowa o cmentarzu Nowofarnym. Powstał w 1905 r. Swój udział w stworzeniu tej nekropoli miał także Władysław Gogoliński, który był autorem założeń "zielonej architektury" (Gogoliński, razem z dr. Emilem Warmińskim był współtwórcą Domu Polskiego, instytucji mającej na celu krzewienie polskości w pruskiej Bydgoszczy).

Paweł Skutecki, autor strony internetowej poświęconej bydgoskim nekropoliom (przed tygodniem w "Albumie" pokazaliśmy zdjęcia pana Pawła z cmentarza Starofarnego) pisze:

"Położony w północnej części Bydgoszczy przy ul. Artyleryjskiej i ul. Zaświat, na płaskim terenie. Założony w 1905 roku przez księdza Ryszarda Markwarta, na planie prostokąta, z wewnętrznym podziałem na 26 kwater. W centrum usytuowany kościół, a na osi brama. (...)Na terenie nekropolii znajduje się 76 nagrobków wolno stojących z I połowy XX w., 88 mogił i 6 kaplic nagrobkowych z I połowy XX w., 2480 nagrobków wolno stojących z II połowy XX w. Najstarszy, istniejący nagrobek pochodzi z 1906 r. Na cmentarzu znajduje się również kwatera poległych w wojnie z 1920 roku oraz kwatera poległych w II wojnie światowej".

Kto będzie kwestował?
1 listopada na cmentarzu Starofarnym, a w Dzień Zaduszny (2 listopada) na cmentarzach: Starofarnym i Nowofarnym, w godz. 9-17, będą kwestować członkowie Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy, lekarze, dziennikarze, artyści, przedsiębiorcy, samorządowcy, ludzie nauki, sportowcy, działacze kultury. Wśród tych, którzy przyjęli zaproszenie komitetu organizującego tegoroczną kwestę są:

- Marcin Kupczyk, Stefan Horbulewicz, Michał Sztybel, Andrzej Janicki, Tomasz Malinowski, Marek Stankiewicz, Jarosław Szułczyński, Jacek Wenderlich, Jarosław Wenderlich, Sebastian Chmara, Andrzej Jaworski, Michał Miedziejko, Zdzisław Pruss, Teresa Wądzińska, Michał Sawka, Anna Sawka, Małgorzata Witkowska, Krzysztof Rożnowski, Józef Eliasz, Ireneusz Sanger, Ryszard Smęda, Barbara Gogol-Drożniakiewicz, Olga Brysiak, Jerzy Puciata, Ryszard Jasiński, Elżbieta Kantorek, Piotr Salaber, Dominika Kiss-Orska, Marzena Matowska, Robert Sych, Anita Nowak, Iwona Jastrzębska-Puzowska, Tomasz Siekielski, Marek Jakubowski, Bogna Jakubowska, Stanisław Betlejewski, Adam Gajewski, Mirosława Kajzer, Katarzyna Gliszczyńska, Hanka Sowińska.

- Te osoby będą zbierać pieniądze na renowację zniszczonych nagrobków 1 listopada na Starofarnym.

Nowofarny to bydgoski panteon, który kryje prochy wielu znanych w mieście nad Brdą postaci. Spoczywa tu m.in. Władysław Bełza - historyk literatury, dziennikarz, literat, dyrektor Biblioteki Miejskiej, inicjator założenia Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy i współzałożyciel Muzeum Miejskiego; Jan Biziel - lekarz, prezes Rady Ludowej na Bydgoszcz, w 1920 r. uczestniczył w przejęciu miasta z rąk niemieckich, Honorowy Obywatel Bydgoszczy; Adam Grzymała-Siedlecki - krytyk literacki i teatralny, dramatopisarz, prozaik; prof. Danuta Miścicka-Śliwka, specjalista-genetyk, rektor Akademii Medycznej w Bydgoszczy, którą przekształciła w Collegium Medicum UMK; Konrad Pałubicki - współtwórca orkiestry przy Rozgłośni Polskiego Radia i Pomorskiej Orkiestry Symfonicznej, kompozytor Hejnału Bydgoskiego (1946) i licznych dzieł symfonicznych, instrumentalnych i pieśni; Jan Teska - założyciel i wydawca Dziennika Bydgoskiego, sekretarz Rady Ludowej, prezes Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" i Związku Dziennikarzy; Marian Turwid - artysta malarz i pisarz, Piotr Wiszniewski, fotograf, który utrwalił na kliszach całą Bydgoszcz.

2 listopada na cmentarzach: Starofarnym i Nowofarnym, w godzinach 9-17, będą kwestować:

Arkadiusz Kaliński, Marek Magdziarz, Maciej Czerniak, Jan Stoppel, Rafał Bojczuk, Ryszard Maciejewski, Mieczysław Boguszyński, Ewa Puls, Urszula Kieler, Wojciech Kieler, Bogumiła Wresiło, Katarzyna Matuszak, Maciej Puto, Michał Kubiak, Żaneta Walentyn, Izabella Szolginia, Andrzej Krystek, Małgorzata Maniszewska, Elżbieta Renzetti, Arkadiusz Jawień, Urszula Guźlecka, Dariusz Markowski, Władysław Sinkiewicz, Elżbieta Dygaszewicz, Ewa Stąporek- Pospiech, Wojciech Pospiech, Józef Gramza, Olechna Wojtecka, Wojciech Sobociński, Dorota Gruszka, Marek Rona, Ewa Brzozowska-Kowalka, Małgorzata Wąsacz, Jacek Drozdowski, StefanStanisław Stasiulewicz, Maciej Turalski, Ewa Dąbska, Magda Jasińska, Ewa Kiedrowicz, Alicja Polewska, Jacek Manitius, Beata Sulikowska, Józef Herold, Jerzy Derenda, Hanka Sowińska, Paweł Skutecki, Elżbieta Kornaszewska, Józef Rogacki, Wojciech Szczęsny.

Sławomir Marcysiak, miejski konserwator zabytków przypomina, jakie nagrobki na Starofarnym już udało się odnowić. - Poddano renowacji grobowiec rodziny Prylińskich, Frydrychowiczów, Henertów, nagrobek Teofila Magdzińskiego i obelisk na grobie Maksymiliana Piotrowskiego. Odtworzono również grobowiec rodziny Warmińskich, który zniszczono podczas poszerzania ulicy Grunwaldzkiej. Udało się odnowić - chyba najpiękniejszy na tej nekropolii - modernistyczny nagrobek Marty Karaśkiewiczowej i postać Chrystusa na grobie znajdującym się w sąsiedztwie oraz dwie płyty, na których umieszczone są tarcze heraldyczne. Przeprowadzono także konserwację ścian zewnętrznych kaplicy pogrzebowej, położono dach na kaplicy południowej.

Już wiemy, że pieniądze z tegorocznej kwesty pójdą na odnowę kaplicy grobowej zachodniej.