Żerniki > Żerdzie czy żary?

Nie wyklucza się jednak, że nazewnictwo mogło oznaczać system żarowy uprawy ziemi.
Już w roku 1136 powstały pierwsze wzmianki, w których odnajdujemy Żerniki. Bulla Innocentego II opisuje dziewięciu osadników zamieszkujących omawianą miejscowość. Byli nimi: Czarna, Dobek, Milej, Snowid, Targosza, Tyrpis, Mieszek, Mancina oraz Lowanta. Żerniki uzyskały prawa miejskie z rąk Mikołaja Jankowicza (około 1299 r.). Zarządcą miejscowości w 1376 roku był kasztelan Zbąszyński Krystyn. Kolejne lata przynoszą postać Andrzeja z Żernik.Następnie pojawia się Mikołaj z Żernik Żernicki, który zostaje fundatorem kościoła murowanego. Budowla powstała w miejscu istniejącej wówczas świątyni drewnianej.W latach 1425-1475 w grodzie kcyńskim toczą się spory o Żerniki.
Na Zjeździe w Jedlnej odnajdujemy Piotra z Żernik (1430 r.)
W wieku XV pozycja tej miejscowości musiała być dość znaczna, bowiem zgodnie z uchwalą sejmu z 1458 roku, Żerniki zobowiązane były do wystawienia czterech pieszych na wyprawę malborską.

Król Zygmunt Stary założył tu dwa doroczne jarmarki (1531), a biskup krakowski Marcin Padniewski ustanowił legat dla żernickiego plebana. Z legatu tego korzystał jeszcze ksiądz Echaust w 1867 roku.
W roku 1800 Żerniki liczą 204 mieszkańców w tym 200 katolików i 4 żydów. Znajdowały się tu 33 "dymy", było trzech szewców, bednarz i kołodziej. Właścicielem Żernik w 1840 roku zostaje Józef Koszkowski, kolejnymi posiadaczami miejscowości są Osten-Sacken, Wincenty Sobierajski i Maria Bnińska.
Lata 1849 - 1866 to okres, w którym wielkie żniwo zbierała cholera. Wpływ wojny i zarazy sprawiły, że miejscowość utraciła prawa miejskie.
Po tych wydarzeniach do Żernik przybywa duszpasterz Bronisław Echaust, którego śmiało można określić żernickim kronikarzem XIX w.

Oto kilka faktów zapisanych przez księdza Bronislawa: Dzieci katolickie z Żernik zostały przyłączone do szkoły protestanckiej w Żużołach. Była to tak wielka fala germanizacyjna, że protest rodziców oparł się o Sejm (1880 r.). W latach 1883 i 1885 ksiądz odnotowuje masowe wyjazdy mieszkańców Żernik do Ameryki.W roku 1886 hrabina Bnińska, ostatnia właścicielka dóbr Żernickich, sprzedaje swój majątek na rzecz Niemieckiej Komisji Kolonizacyjnej.
Początek XX w. to okres walk o polskość. W parafii pojawia się ksiądz Władysław Kordziński, który za cel podstawowy uznał budowę plebani.
Związany z budową koszt wynosił 16 tysięcy marek, z czego 11 tysięcy przekazali parafianie. Pozostałą część przydzieliła Królewska Regencja w Bydgoszczy.
14. 04. 1901 r. powstaje Publiczna Szkoła Powszechna w Żernikach. Czas okupacji 1939 - 1945 nie przeszedł przez ta okolicę obojętnie. Niemcy masowo wysiedlali ludność do Generalnego Gubernatorstwa.
Gdy do wsi weszly niosące oswobodzenie wojska radzieckie, w czasie walk zginął żołnierz. Został on pochowany na miejscowym cmentarzu.
- Obecnie sołectwo zamieszkuje około 440 osob. W jego granicach leży również przysiółek Żerniki Osiedle. Taką nazwę nadal temu zakątkowi ksiądz Talaczyński - mówi sołtys Wojciech Warkoczewski.
Miejscowa szkoła podstawowa jest źródłem kultury, a biblioteka znajdująca się w zabytkowym budynku, w którym niegdyś mieściła się Rada Gromadzka otwarta jest dla wszystkich mieszkańców. - Tegoroczne plony mieszkańcy zaliczają do udanych, a kilka dni temu w czynie społecznym odnowili przystanek PKS. Dzięki pracy mieszkańców mamy również nowy krzyż. Bardzo przydatna jest również salka mieszcząca się przy kościele.
Do Rady Soleckiej należą: Roman Janiszewski, Zygmunt Stachowiak, Kazimierz Majchrzak oraz Zdzisław Górny.

Tekst i fot. PIOTRMAJCHROWICZ