Łabiszyn > Czy na ulicy 11 stycznia znajdowały się żydowski macewy?

Czy tu, na ulicy 11 stycznia w Łabiszynie, jednym z elementów nawierzchni były jeszcze do niedawna żydowskie macewy? To okaże się za kilka dni. - Do Łabiszyna wybieram się w przyszłą środę wraz z przedstawicielem konserwatora zabytków - powiedział "Pomorskiej" Marcin Dudek ze Szczepanowa, pełnomocnik do spraw cmentarzy żydowskich.

Burmistrz Łabiszyna zapewnia, że płyty, które właśnie ściągnięto z ulicy 11 stycznia, w sercu miasta, nie były żydowskimi płytami nagrobnymi. Marcin Dudek, pełnomocnik do spraw cmentarzy żydowskich, ma jednak co do kilku z nich wątpliwości...

Żydowskie macewy były w czasie wojny elementami budowlanymi w wielu miejscach, m.in. na Podkarpaciu.

W Łabiszynie, w czasie wojny, Niemcy stosowali podobne praktyki. Jednak macewy z łabiszyńskich ulic miały dawno zniknąć...

Wczoraj otrzymaliśmy wiadomość od zaniepokojonego mieszkańca miasta. "Fundament drogi stanowiły żydowskie nagrobki, około 50. Po cichu zostały wywiezione. "Gazeta Pomorska" pisała już o wcześniejszych popisach burmistrza, który nade wszystko ceni sobie zysk. Za nic ma wartości, w tym naszą małą ojczyznę. Pewnie dlatego, że nie jest łabiszynianinem".

To niemożliwe...
Karol Grabowski, znawca historii Łabiszyna, oświadczył, iż to raczej niemożliwe, by mieszkańcy miasta stąpali jeszcze po jakichś macewach. Niemniej, kiedyś to faktycznie robili. Było to za czasów II wojny światowej.

- Jestem łabiszynianinem od urodzenia. Pamiętam, jak jeszcze kiedyś, przed wojną, na ulicy 11 stycznia stała bożnica żydowska. Została rozebrana w 1939 albo 1940 roku - powiedział Karol Grabowski.

Jeśli chodzi o macewy, Niemcy w czasie wojny wyłożyli nimi dwie ulice. - Część 11 stycznia od śluzy do ulicy Parkowej oraz kawałek ulicy Poznańskiej, od śluzy w kierunku poczty - dowiadujemy się. Nasz rozmówca dodaje, że ówcześni mieszkańcy Łabiszyna mocno przeżywali fakt, że muszą chodzić po drodze wyłożonej macewami. - Buntowali się. Mówili: jak to? Przecież my to bezcześcimy - oznajmił nasz rozmówca.

Żydowskie płyty nagrobne na łabiszyńskich ulicach przetrwały kilka lat. - Półtora roku, może dwa lata po wojnie, płyty zostały zdjęte. Niestety, co się z nimi stało, gdzie one są i czy w ogóle przetrwały, tego ja już nie wiem - powiedział Karol Grabowski.
Krawężniki kazali zachować
Burmistrz Łabiszyna był zaskoczony zarzutami, jakie skierowano pod jego adresem. - Zarówno remont 11 stycznia jak i Poznańskiej z konserwatorem zabytków uzgadniany był dwa lata temu. W wyniku tych uzgodnień jedyne, do czego musieliśmy się dostosować, to pozostawić kamienne krawężniki. Tak też zrobiliśmy - usłyszeliśmy.

Podobnie jak Karol Grabowski, także burmistrz mówi, że płyty, które zostały ściągnięte z 11 stycznia nie były macewami.

- W ubiegłym roku zgłosił się do nas pełnomocnik do spraw cmentarzy żydowskich ze Szczepanowa. Również z nim uzgodniliśmy, że płyty, które ściągniemy w trakcie remontu, zostaną zabezpieczone i przechowane. W tej chwili około 50 płyt znajduje się na terenie oczyszczalni ścieków - oświadczył Jacek Idzi Kaczmarek i dodał, że Marcin Dudek ma jeszcze do Łabiszyna przyjechać i sam płyty obejrzeć.
Marcin Dudek o tym, że na łabiszyńskich ulicach mogą znajdować się macewy, również dowiedział się od jednego z mieszkańców miasta.

Są wątpliwości
- Do Łabiszyna wybieram się jeszcze w przyszłą środę wraz z przedstawicielem konserwatora zabytków, ale mogę stwierdzić ze stuprocentową pewnością, że nie znajduje się wśród nich ani jedna macewa. Mam wątpliwości do kilku z nich. Poza tym mam też podejrzenie, że kilka płyt to pozostałości po taharze, żydowskim domu pogrzebowym. Po to jednak jedzie ze mną przedstawiciel konserwatora zabytków, aby móc to jednoznacznie stwierdzić - usłyszeliśmy.